پسوریازیس پلاکی یک بیماری مزمن خود ایمنی است که شایع ترین نوع پسوریازیس پوستی به شمار می رود. این بیماری به شکل لکه های قرمز و پلاکی در قسمت های مختلف پوست ظاهر می شود. عوامل مختلفی مانند ژنتیک، سیستم ایمنی بدن، عوامل محیطی و استرس می‌توانند در ظهور و تشدید این بیماری تأثیرگذار باشند. در این مقاله از سری مقالات دکتر کاغذی به بررسی علل، علائم، تشخیص و روش‌های درمان پسوریازیس پلاکی خواهیم پرداخت.
مطالب این مقاله
راه های تشخیص و علائم پسوریازیس پلاکی
بیش از 90 درصد بیماری افراد دچار پسوریازیس، پلاکی است. این نوع بیماری پوستی با تشکیل لکه‌ها و خطوط قرمز و ضخیم روی پوست همراه است. این بیماری معمولاً بر روی قسمت‌هایی از بدن مانند پوست سر، زانوها، آرنج‌ها و قسمت پشت در دستگاه ایمنی بدن ناشی می‌شود. این بیماری علاوه بر ایجاد عوارض جسمی مانند خارش و التهاب، تأثیرات روحی و اجتماعی نیز دارد.
تشخیص پسوریازیس پلاکی معمولاً توسط متخصصان پوست تعیین می‌شود، اما در اینجا چند راهکار برای تشخیص و علائم آن را بررسی می‌کنیم:
- بررسی نمونه پوست: پزشک ممکن است نمونه‌هایی از پوست آلوده را جمع آوری کرده و آن‌ها را بررسی کند تا تشخیص دقیق‌تری انجام دهد.
- نگاه کردن به علائم و علائم ظاهری: پسوریازیس از نوع پلاکی علائمی مانند پوست قرمز، خشک و ضخیم، تشکیل لکه‌ها و خطوط ناهموار روی پوست و خارش مزمن را نشان می‌دهد.
- مشاهده تاریخچه پزشکی و سوابق خانوادگی: بررسی تاریخچه پزشکی شما و سوابق خانوادگی می‌تواند به پزشک در تشخیص پسوریازیس پلاکی کمک کند؛ زیرا این بیماری به طور معمول در خانواده‌ها به صورت ژنتیکی منتقل می‌شود.
- آزمایش‌های خونی: آزمایش‌های خون می‌توانند به پزشک در تشخیص این بیماری کمک کنند و از بیماری‌های دیگری که ممکن است علایم مشابهی داشته باشند، متمایز شوند.
علت ایجاد پسوریازیس پلاکی
علت دقیق ایجاد این بیماری هنوز به طور کامل مشخص نشده است. اما تحقیقات نشان می‌دهند که عوامل ژنتیکی، سیستم ایمنی بدن و عوامل محیطی در بروز و تشدید پسوریازیس به صورت پلاکی نقش مهمی ایفا می‌کنند.
عوامل ژنتیکی ممکن است در ارثی بودن این بیماری نقش داشته باشند. افرادی که پدر یا مادر یا هر دوی آن‌ها از پسوریازیس رنج می‌برند، احتمال ابتلا به این بیماری را بیشتر دارند. اما وجود ژنتیک خود به تنهایی کافی نیست و برخی عوامل محیطی نیاز است تا پسوریازیس به صورت پلاکی بروز کند.
سیستم ایمنی بدن نیز در توسعه پسوریازیس پلاکی نقش دارد. در افراد مبتلا، سیستم ایمنی بدن به طور نادرست به سلول‌های پوست واکنش نشان می‌دهد و سلول‌های پوستی را به عنوان مواد غریبه تلقی می‌کند. این واکنش باعث تحریک سلول‌های پوست و تولید بیش از حد سلول‌های جدید می‌شود که در نهایت باعث تشکیل ضایعات پلاکی بر روی پوست می شود.
عوامل محیطی نیز می‌توانند بر ایجاد و شدت بیماری تأثیر بگذارند. استرس، آسیب پوست، عفونت‌ها، استفاده از داروهای خاص، سیگار و مصرف الکل از جمله عوامل محیطی هستند که می‌توانند این بیماری را تشدید کنند.
درمان پسوریازیس پلاکی
برای درمان این نوع بیماری پوستی می توان از داروهای مختلف بهره گرفت. مصرف این داروها با توجه به شدت بیماری تشخیص و تجویز می شود. اما مصرف این داروها به صورت خودسرانه به هیج عنوان توصیه نمی شود و تجویز این داروها فقط توسط داروساز متخصص صورت میگیرد. داروساز با توجه به علم دارویی خود بهترین دارو را با کمترین عوارض تجویز می کند. در ادامه با این داروها بیشتر آشنا می شویم.
1. داروهای موضعی
درمان پسوریازیس پلاکی شامل استفاده از داروهای موضعی است که مستقیماً بر روی پوست به کار می‌روند. این داروها در کنترل علائم بیماری مؤثر هستند و بهبود ظاهر پوست را تسهیل می‌کنند. یکی از دسته‌های مهم داروهای موضعی برای درمان پسوریازیس استروئیدها هستند. استروئید موضعی یک ضد التهاب قوی است و به کاهش ترشحات قرمزی و التهاب پوست کمک می‌کند. این نوع داروها برای استفاده کوتاه مدت در مناطق خاص پوست توصیه می‌شود تا اثرات جانبی کمتری داشته باشد.
علاوه بر استروئیدها، داروهای دیگری نیز برای درمان پسوریازیس پلاکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. آنالوگ‌های ویتامین Dمثال‌هایی از این داروها هستند که به کنترل تکثیر سلولی و کاهش تشکیل پلاک کمک می‌کنند. همچنین استفاده از داروهای دستگاهی مانند ترتینوئین و دیتروئین نیز در تنظیم رشد سلول‌های پوست مؤثر است.
علاوه بر این داروها موارد دیگری مانند استفاده از سالیسیلیک اسید و ترکیبات آن برای کنترل تشکیل پلاک و خارش مورد استفاده قرار می‌گیرند. این مواد به تخلیص و لایه‌برداری پوست کمک می‌کند و علائم پسوریازیس را کاهش می‌دهد.
2. داروهای سیستمیک
در صورتی که درمان پسوریازیس پلاکی با استفاده از داروهای موضعی کافی نباشد، داروهای سیستمیک ممکن است مورد استفاده قرار بگیرند. این نوع داروها از طریق مصرف دهانی یا تزریق به بدن عمل می‌کند و در کنترل علائم بیماری تأثیرگذار است.
یکی از دسته‌های دارویی سیستمیک مهارکننده‌های سیستم ایمنی است. این نوع داروها به کاهش فعالیت سیستم ایمنی بدن کمک کیده و از تمایل به تکثیر سلول‌های پوستی جلوگیری می‌کند. متوتراکسات و سیکلوسپورین مثال‌هایی از این دسته داروها هستند.
همچنین داروهای بیولوژیکی نیز در درمان پسوریازیس از نوع پلاکی استفاده می‌شوند. این داروها از طریق تأثیر بر عوامل التهابی و ایمنی در سیستم بدن، علائم بیماری را کنترل می‌کنند. آنتی‌تی‌تیک‌ها، آنتی‌سی‌سی‌ای‌ها و آنتی‌ای‌ای‌اس‌ها مثال‌هایی از داروهای بیولوژیکی هستند.
مراقبت های لازم در جهت درمان پسوریازیس پلاکی
علاوه بر به کارگیری روش های درمانی، رعایت نکات و مراقبت های پوستی برای درمان این بیماری لازم است. در ادامه به این نکات می پردازیم:
- نگهداری از پوست تمیز: شستشوی منظم با آب ولرم و ملایم برای حفظ تمیزی پوست بسیار مهم است. استفاده از محصولات خنک کننده و بدون عطر بهتر است و از خشکی پوست جلوگیری می کند.
- استفاده از مرطوب کننده: استفاده از مرطوب کننده های ملایم و غیرحاوی عطر برای نرم کردن و مرطوب کردن پوست بسیار مفید است. این کار می تواند خشکی و خارش پوست را کاهش دهد.
- جلوگیری از تحریک پوست: استفاده از محصولات آرایشی و بهداشتی با مواد شیمیایی تحریک کننده و استفاده از لباس های نرم و محافظتی می تواند از تحریک پوست جلوگیری کند و عوارض بیشتر را کاهش دهد.
- رعایت نکات تغذیه: برخی مواد غذایی می توانند عوارض پسوریازیس را تشدید کنند. بهتر است از مصرف غذاهای چرب، تنقلات، غذاهای پرچرب و شیرینی های قندی کاسته شود و در عوض، میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و مواد غذایی حاوی امگا-3 را در رژیم غذایی خود بیشتر کنید.
- ترک سیگار: سیگار عوارض بسیاری بر روی سیستم ایمنی بدن و پوست دارد. افراد مبتلا به بیماری پسوریازیس پلاکی باید سعی کنند از سیگار کاملاً دست بکشند یا حداقل مصرف آن را به حداقل برسانند.
- کاهش استرس: استرس می‌تواند علائم بیماری را تشدید کند. روش‌های مدیریت استرس مانند ورزش، یوگا، ماساژ و تمرکز بر روی فعالیت‌های آرام و لذت‌بخش می‌تواند به کاهش استرس و بهبود علائم کمک کند.
جمع بندی
در این مقاله از سری مقالات دکتر کاغذی به بیماری پسوریازیس پلاکی پرداختیم و علل، علائم و درمان آن را به صورت کامل بررسی کردیم. این بیماری به صورت پلاکی در قسمتی از پوست ظاهر می شود و علائمی مانند خارش و التهاب دارد. برای درمان بیماری پسوریازیس می توان از دو نوع داروها استفاده کرد. نوع اول شامل داروهای موضعی و نوع دوم به صورت سیستمیک است. انتخاب بهترین دارو، دوز استفاده و مدت زمان مصرف این داروها را داروساز تعیین می کند و استفاده آن به صورت خودسرانه به هیچ عنوان توصیه نمی شود. برای دریافت مشاوره دارویی به صورت رایگان همین حالا بهترین زمان را برای خود روز کنید.
