بیماری گال که با اسم های جرب و اسکابیس نیز شناخته می شود یک اختلال پوستی مزمن و مسری است که به وسیلهی کنههای خاکستری یا حشرهای به نام هیره خارشی (Sarcoptes scabiei) به وجود می آید. این بیماری پوستی عموماً به صورت مخاط راههای کوچک در پوست انسان بهویژه در مناطق میان انگشتان، مچ دستها، پهلوها و اندامهای جنسی ایجاد میشود.
از علائم شایع این بیماری میتوان به خارش شدید، قرمزی، آکنههای کوچک و بطنی و زخمهای پوستی اشاره کرد. بیماری گال پوستی بسیار مسری بوده و انتقال آن از طریق تماس مستقیم با فرد آلوده یا اشیاء مشترک امکان پذیر است. شناسایی به موقع و درمان مناسب باعث بهبود این بیماری میشود و پیشگیری از شیوع آن ضروری است. در ادامه این مقاله از سری مقالات دکتر کاغذی به این بیماری می پردازیم و راه های درمانی آن را بررسی می کنیم.
مطالب این مقاله
کنه هیره خارشی یا گال را بیشتر بشناسید
انگل هیره (Sarcoptes scabiei) یک نوع حشره میکروسکوپی بوده که میتواند روی پوست انسان زندگی کنند و باعث ایجاد بیماری گال شود. این حشرات کوچک روی سطح پوست حرکت کرده و تخمهای خود را درون پوست قرار میدهند. طول دوره زندگی این حشرات تقریباً یک ماه است و در این مدت، میتوانند چندین بار تخم گذاری کنند.
دلایل ابتلا به گال پوستی
همان طور که فهمیدیم بیماری اسکابیس بسیار متداول است و معمولاً از طریق تماس مستقیم با افراد مبتلا یا از طریق مواد آلوده به کنه منتقل میشود. در ادامه برخی از روش های انتقال و دلایل ابتلا را بررسی می کنیم:
- تماس مستقیم با فرد آلوده: این بیماری عمدتاً به علت تماس مستقیم با فرد مبتلا به گال انتقال مییابد. برای مثال از طریق لمس یا دستدادن با یک فرد آلوده، احتمال انتقال این بیماری وجود دارد.
- وسایل مشترک آلوده: افرادی که از وسایل مشترک مانند لباسها، حولهها، مبلمان و تختههای آلوده استفاده میکنند، به احتمال زیاد دچار بیماری گال پوستی خواهند شد.
- مختصات عمومی: در مکانهایی که افراد زیادی به طور روزانه با یکدیگر تماس دارند مانند مدارس، پارکها، اتوبوسها و مراکز تفریحی، خطر انتقال این بیماری بیشتر است.
- سیستم ایمنی ضعیف: افراد با سیستم ایمنی ضعیفتر نظیر کودکان، افراد مسن و افرادی که با بیماریهای مزمن مبارزه میکنند، به راحتی از دیگران به بیماری جرب یا گال مبتلا میشوند.
- شرایط زندگی مشترک: افرادی که در شرایط زندگی گروهی هستند مانند خانههای مسکونی مشترک، خوابگاهها و بیمارستانها، با توجه به تماسهای بیشتر با دیگر افراد، احتمال ابتلا به این بیماری را دارند.
- استفاده از محصولات آلوده: استفاده از محصولات آلوده مثل حولهها، لباسها، پتوها یا تنها به علت مصرف غذا در دستگاههای آلوده، میتواند به انتقال کنههای موجود در محصولات مرتبط باعث ابتلا به بیماری گال شود.
علائم بیماری جرب یا اسکابیس
بیماری گال پوستی علائم زیادی در پی دارد که معروف ترین آن خارش است. در کنار خارش می تواند عوارض دیگری نشان دهد که در ادامه با آنها را بررسی می کنیم:
- خارش شدید: یکی از علائم اصلی بیماری خارش شدید پوست است. این خارش معمولاً شبها بیشتر میشود و به علت تحریک اعصاب ناشی از حرکت کنه ها درون پوست رخ میدهد.
- جوشزخمها: بیماری جرب یا گال منجر به ایجاد جوشزخمهای زیر پوستی میشود که در ابتدای بیماری دیده نمی شود، اما با گذشت زمان، به صورت کوچک، قرمز، و خارشآور تشخیص داده میشوند. این جوشزخمها معمولاً در نقاطی از بدن که پوست نازکتر است، مانند بین انگشتان، در کف دستها، زیربغلها، مچها، کمر و مناطق تنگستنی (جایی که لباسها به پوست محکم میپوشند) شکل میگیرند.
- خطوط ریز: در این بیماری خطوط ریز معمولاً به طول 1 تا 2 سانتیمتر، روی پوست شکل میگیرند. این خطوط، خطوط حرکت کرمها در زیر پوست را نشان میدهند و به عنوان خطوط گال معروف هستند.
- التهاب پوستی: عفونت مرتبط با این بیماری میتواند باعث التهاب پوستی شود که با قرمزی، تورم و درد در منطقه آلوده همراه است.
- خوابآلودگی: افرادی که از بیماری گال رنج میبرند ممکن است به دلیل خارش شدید و نامطلوب در شبها دچار خوابآلودگی شوند.
انواع بیماری اسکابیس
قبل از درمان بیماری گال ابتدا باید با انواع آن آشنا شوید. در واقع این بیماری انواع مختلفی دارد که هر کدام از آنها عوارض و ویژگی های خود را دارند. برای تشخیص نوع بیماری جرب یا گال انواع آن را در ادامه بشناسید.
1. گال معمولی
گال معمولی یکی از شایعترین نوع بیماری است. این نوع بیشترین تأثیر را بر دستها، مچ دست و نواحی دیگر پوستی ایجاد میکند، اما به ندرت روی پوست سر و صورت رشد میکند. نشانههای گال معمولی شامل خارش شدید و التهاب پوستی است. این بیماری معمولاً از طریق تماس مستقیم با افراد آلوده یا اشیاء مشترک منتقل میشود.
2. گال گره ای
گال گرهای یا ندولار یکی از انواع بیماری اسکابیس است که توسط کنه های روی پوست ایجاد میشود. این نوع بیماری بیشتر در کودکان مشاهده میشود. نشانههای اصلی بیماری گال پوستی گره ای شامل گرههای قهوهای رنگ در پوست است که معمولا مدتها پس از درمان نیز باقی می ماند. این گرهها عمدتاً در مناطقی از بدن که تماس کمتری با پوست دیگران دارند، مثل پشت، پهلوها و کمر، ظاهر میشوند.
3. گال پوسته دار
گال پوستهدار یا نروژی یک نوع شدید بیماری پوستی است. این نوع گال بیشتر در افراد با سیستم ایمنی ضعیف، افراد سالخورده و ناتوانیها رخ میدهد. آلودگی با این نوع اسکابیس ممکن است به دلیل تماس مستقیم با افراد آلوده یا به واسطه اشیاء مشترک صورت گیرد. افراد مبتلا به این نوع دارای پوستهای ضخیم هستند و میتوانند به راحتی بیماری را به دیگران منتقل کنند.
4. گال پوست سر
گال پوست سر یا گال سر یک نوع بیماری گال است که بر روی پوست سر ایجاد میشود. این بیماری معمولاً علائمی شبیه به پسوریازیس دارد. این نوع بیماری در نواحی زیر موهای سر قرار گرفته و در موقعیتهای مشخصی روی سر ایجاد میشود. این بیماری ممکن است علائم خاصی نداشته باشد، اما با خارش خفیف همراه است.
راه های درمان بیماری گال پوستی
پس از مشخص کردن نوع بیماری می توان به راحتی آن را درمان کرد. این بیماری بر خلاف علائم آزار دهنده، درمان به نسبت آسانی دارد. برای درمان بیماری گال می توان با کمک کرم موضعی به راحتی آن را رفع کرد. در ادامه کرم های مناسب برای درمان و راه های درمانی را بررسی خواهیم کرد.
1. کرم پرمترین
کرم پرمترین یکی از روشهای اساسی در درمان بیماری گال است. این کرم به عنوان درمان اولیه و موثر مورد استفاده قرار میگیرد. برای استفاده از کرم پرمترین، بیمار باید کرم را بهطور کامل بر روی پوست خود و بخصوص در مناطقی که خارش و ضایعات وجود دارد، مالیده و بعد از 8 الی14 ساعت آن را بشوید. این عملیات معمولاً پس از 7 الی 10 روز تکرار میشود. اما قابل ذکر است این طرز مصرف و مقدار زمان مصرف را داروساز بسته به شریط و شدت بیماری مشخص می کند.
کرم پرمترین باعث مرگ عثیات و از بین بردن بیماری میشود و به عنوان یکی از درمانهای اثباتشده و مورد تأیید پزشکان است. برخی از افراد ممکن است به دلیل حساسیت به اجزای کرم پرمترین نتوانند از آن استفاده کنند، در این صورت داروساز درمانهای جایگزین دیگر را توصیه می کند.
2. ایورمکتین
ایورمکتین یک داروی مؤثر و پرکاربرد در درمان بیماری گال است. این دارو میتواند به صورت خوراکی یا بهصورت کرم موضعی استفاده شود. از ایورمکتین بهعنوان یک گزینه جایگزین درمانی در مواقعی که به درمانهای دیگر مقاومت نشان دادهاند، استفاده میشود. ایورمکتین با تاثیر بر روی سیستم عصبی عثیات پشهی عفونتزا Sarcoptes scabiei را از بین میبرد. عملکرد این دارو باعث از بین رفتن علائم خارش و ضایعات پوستی مرتبط با گال میشود.
داروساز متخصص معمولاً دوز مناسب ایورمکتین را تعیین میکند و بر اساس شدت بیماری و ویژگیهای بیمار تصمیم میگیرد که آیا ایورمکتین بهصورت خوراکی یا کرم موضعی تجویز شود. درمان با ایورمکتین معمولاً کارآمد و ایمن بوده و بهعنوان یک روش درمانی اصلی در کنترل بیماری جرب یا گال مورد استفاده قرار میگیرد.
3. بنزوآت پرازیکوانتل
بنزوآت پرازیکوانتل یک داروی موضعی است که در درمان بیماری گال به کار میرود. این دارو به عنوان یک لوسیون موضعی ارائه میشود و بهطور موثری عثیات پشهی عفونتزا Sarcoptes scabiei را از بین میبرد. بنزوآت پرازیکوانتل با تاثیر بر روی پوست، به سرعت به عثیات نفوذ کرده و باعث تغییر ساختاری در اجزاء این عثیات میشود. این دارو کارآمدی بالایی در درمان اسکابیس یا گال دارد و معمولاً از طرف داروساز در مواردی که دیگر درمانها نتیجه مطلوبی نداشتهاند، تجویز میشود.
4. آنتی بیوتیک ها
آنتی بیوتیکها معمولاً به عنوان درمان ثانویه در بیماری گال استفاده میشوند. این داروها به جرمهای باکتریایی ثانویه که میتوانند در زمان عفونت گال تشکیل شوند، اثر میگذارند. آنتی بیوتیکها میتوانند در کنار درمانهای اصلی مانند کرمهای پرمترین یا ایورمکتین مورد استفاده قرار گیرند. این داروها معمولاً به صورت کرم موضعی یا محلولهای پوستی تجویز میشوند.
آنتی بیوتیکها عمدتاً برای پیشگیری و کنترل عفونتهای ناشی از ضایعات پوستی و نیز کاهش خطر عفونت ثانویه در نواحی خارشدار مورد استفاده قرار میگیرند. استفاده از آنتی بیوتیکها بهطور کلی باید توسط داروساز تجویز شود. استفاده خودسرانه از این داروها به هیچ عنوان توضیح نمی شود؛ زیرا ممکن است در این حالت عوارض جبران ناپذیری به همراه داشته باشد.
روش های پیشگیری از بیماری گال پوستی
استفاده و به کارگیری از روش های پیشگیری در بیماری اسکابیس یا گال بسیار مهم است و می تواند از واگیری بیماری جلوگیری کند. در ادامه به برخی از این روش ها می پردازیم؛ آنها را بررسی کنید و در همه مواقع به آن توجه کنید.
- اجتناب از تماس مستقیم: از آنجا که گال به واسطه تماس مستقیم با افراد آلوده منتقل میشود، اجتناب از تماس نزدیک با افراد مبتلا یا مشکوک به این بیماری از اهمیت ویژهای برخوردار است.
- رعایت بهداشت شخصی: حفظ بهداشت شخصی، بهویژه شستن دستها به طور منظم با آب و صابون، میتواند در کاهش خطر انتقال بیماری گال یا اسکابیس به شدت مؤثر باشد.
- استفاده از اجسام شخصی شخص دیگر: اجتناب از اجسام شخصی مثل لباس، حوله، مسواک و غیرهی دیگر افراد مبتلا به گال در پیشگیری بسیار مهم است.
- پاکسازی محیط: انجام بهداشت و پاکسازی منظم محیطهای مشترک مانند خانهها، مدارس، اسباببازیها و غیره که افراد مختلف از آنها استفاده میکنند، میتواند از شیوع گال جلوگیری کند.
جمع بندی
در این مقاله از سری مقالات دکتر کاغذی به بیماری گال پرداختیم و علائم و روش های درمان را بررسی کردیم. این بیماری به وسیلهی کنههایی به نام Sarcoptes scabiei به وجود می آید و علائمی مانند خارش شدید، جوش زخم ها، خطوط ریز و التهاب پوستی دارد. برای درمان این بیماری می توان از کرم های موضعی مانند کرم پرمترین، ایورمکتین، بنزوآت پرازیکوانتل و آنتی بیوتیکها استفاده کرد. استفاده و مصرف این داروها باید طبق تجویز داروساز انجام گیرد و مصرف این داروها به صورت خودسرانه به هیچ عنوان توصیه نمی شود. برای مشاوره دارویی به صورت رایگان همین حالا بهترین زمان را برای خود رزو کنید.