قرص متفورمین یک داروی مهم در دسته ی داروهای ضد دیابت است که به مدیریت و کنترل موثر بیماری دیابت کمک می کند. این دارو با تأثیر بر روی انسولین و سطح گلوکز خون، به بیماران دیابتی کمک می کند تا سطح قند خون را در مرزهای طبیعی نگه دارند.
متفورمین به عنوان یک داروی اصلی در درمان دیابت نوع 2 استفاده می شود و به بیمار کمک می کند تا از عوارض جانبی خطرناکی که با دیابت همراه است، جلوگیری کند. داروی متفورمین تأثیر مثبتی بر سلامتی عمومی افراد دیابتی دارد و در ترکیب با تغذیه مناسب و تمرین فیزیکی منظم، می تواند به بهبود کیفیت زندگی آنها کمک کند. در ادامه این مقاله از سری مقالات دکتر کاغذی قصد داریم تا تمام نکات این دارو را بررسی کنیم تا شما به پاسخ سوالات خود درباره این دارو دست یابید.
مطالب این مقاله
قرص متفورمین برای چه کسانی تجویز می شود؟
دیابت نوع 2 یکی از بیماری های مزمن جهانی است که با افزایش قند خون مشخص می شود. متفورمین یک داروی مهم در مدیریت این نوع دیابت است که با ترکیبی از رژیم غذایی مناسب و برنامه ورزشی به افراد مبتلا به این بیماری کمک می کند.
یکی از مهم ترین اهداف در مدیریت دیابت نوع 2، کنترل قند خون بالا است. کنترل قند خون به جلوگیری از عوارض جانبی جدی مانند آسیب کلیه، کوری، مشکلات عصبی، از دست دادن اندام ها و مشکلات عملکرد جنسی کمک می کند.
قرص متفورمین به کمک بهبود پاسخ بدن به انسولین عمل می کند. در واقع کنترل مناسب دیابت با مصرف متفورمین می تواند خطر حمله قلبی یا سکته را نیز کاهش دهد. این دارو با کمک به بازگرداندن پاسخ مناسب بدن به انسولین که هورمون مسئول برداشت قند خون توسط سلول های بدن است، عمل می کند. همچنین متفورمین میزان قندی را که توسط کبد تولید می شود و معده/روده جذب می کند را کاهش می دهد.
افرادی که معمولاً برای آنها متفورمین تجویز می شود، شامل افراد مبتلا به دیابت نوع 2 هستند که نتوانسته اند با رژیم غذایی و ورزش به تنهایی قند خون خود را کنترل کنند. همچنین در برخی موارد، این دارو با ترکیب با داروهای دیگر برای دستیابی به کنترل بهتر قند خون مورد استفاده قرار می گیرد.
نحوه استفاده از قرص متفورمین
معمولاً متفورمین یک بار در روز، همراه با وعده غذایی عصر مصرف می شود. این دارو با توجه به وضعیت پزشکی شما، پاسخ به درمان و داروهای دیگری که ممکن است مصرف کنید، تعیین می شود.
همچنین حین مصرف متفورمین باید مایعات زیادی مصرف کنید، مگر اینکه پزشک شما دستور دیگری دهد. مصرف مایعات همراه این دارو کمک می کند تا عوارض جانبی معده کاهش یابد. از آنجا که قرص متفورمین با الکل یا داروهای حاوی الکل تداخل دارد، هیچگاه این دارو را با مشروبات الکلی همزمان مصرف نکنید.
در نهایت دستورالعمل های پزشک یا داروساز خود را به دقت دنبال کنید و اگر قبلاً داروی دیابت دیگری مصرف می کردید، دستورات پزشک یا داروساز را برای قطع یا ادامه داروی قدیمی و شروع متفورمین به دقت دنبال کنید.
عوارض جانبی قرص متفورمین
داروی متفورمین اغلب با فواید بسیار زیادی همراه است، اما ممکن است برخی عوارض جانبی نیز به همراه داشته باشد. در ادامه به برخی از این عوارض جانبی و هشدارهای مرتبط با مصرف متفورمین اشاره خواهیم کرد:
- تهوع، استفراغ، ناراحتی معده، اسهال، گاز، ضعف یا طعم فلزی در دهان: این عوارض جانبی معمولاً در طی مصرف اولیه قرص متفورمین یا در مواردی که دارو با غذا مصرف نشود، رخ می دهند. اگر این علائم ماندگار شد یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.
- علائم معده که پس از مصرف متفورمین رخ می‌دهد: در صورتی که علائم معده شما پس از چند روز یا چند هفته مصرف متفورمین بازگردانده نشود، به پزشک خود اطلاع دهید. این علائم ممکن است نشانه های اسیدوز لاکتیک باشند.
- هیپوگلیسمی (کاهش قند خون): متفورمین معمولاً باعث کاهش قند خون نمی شود، اما در صورت مصرف همراه با دیگر داروهای دیابت، کمبود کالری در غذا یا ورزش غیرمعمول سنگین، ممکن است قند خون پایین بیاید. با پزشک یا داروساز خود در مورد تنظیم دوز دیگر داروهای دیابت خود صحبت کنید.
- هیپرگلیسمی (افزایش قند خون): اگر تشنگی و ادرار کردن افزایش یابد، این موضوع ممکن است نشانه هیپرگلیسمی باشد. در این صورت، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید و در این صورت ممکن است نیاز به تنظیم دوز قرص متفورمین داشته باشید.
- اسیدوز لاکتیک: این عارضه جانبی بسیار جدی است و در صورت بروز علائمی مانند تعریق ناگهانی، لرزش، ضربان قلب سریع، گرسنگی، تاری دید، سرگیجه یا سوزن سوزن شدن دست و پا، مصرف متفورمین را متوقف کنید و فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
- واکنش‌های آلرژیک: این واکنش ها نادر هستند، اما در صورت مشاهده علائمی مانند بثورات پوستی، خارش، تورم (مخصوصاً در صورت/زبان/گلو)، سرگیجه شدید یا مشکل تنفسی، فوراً به پزشک یا داروساز مراجعه کنید.
هشدار های قبل از مصرف قرص متفورمین
قبل از مصرف قرص متفورمین نکاتی وجود دارد که باید آنها را رعایت کنید تا با کمترین عوارض بیشترین تاثیر را ببینید:
- حساسیت یا آلرژی به متفورمین: اگر حتی حساسیت کوچکی به متفورمین دارید، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. این محصول ممکن است مواد غیر فعالی داشته باشد که می توانند واکنش های آلرژیک یا مشکلات دیگر را ایجاد کنند.
- تاریخچه پزشکی: تاریخچه پزشکی خود را به پزشک یا داروساز بگویید، به ویژه اگر مشکلاتی مانند مشکلات تنفسی (مانند بیماری انسدادی ریه یا آسم)، مشکلات خونی (مانند کم خونی یا کمبود ویتامین B12) بیماری کلیه یا بیماری کبدی داشته اید.
- جراحی یا روش‌های اشعه ایکس/اسکن با ماده حاجب یددار: قبل از انجام عمل جراحی یا هر روش اشعه ایکس/اسکن با استفاده از ماده حاجب یددار، به پزشک یا دندانپزشک خود در مورد تمام محصولاتی که استفاده می کنید (از جمله داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) اطلاع دهید. ممکن است لازم باشد تا قرص متفورمین را برای مدت کوتاهی قبل از جراحی متوقف کنید.
- رانندگی و استفاده از ماشین: ممکن است به دلیل قند خون بسیار پایین یا بالا، تاری دید، سرگیجه یا خواب آلودگی داشته باشید. پس تا زمانی که مطمئن شوید که می توانید به طور ایمن رانندگی کنید، از ماشین آلات استفاده نکنید و فعالیت هایی که نیاز به هوشیاری یا دید واضح دارد را انجام ندهید.
- محدودیت در مصرف الکل: الکل را در حین استفاده از داروی متفورمین محدود کنید؛ زیرا ممکن است خطر ابتلا به قند خون پایین یا اسیدوز لاکتیک را افزایش دهد.
- عوارض جانبی ممکن: تب، “قرص های آب” (ادرارآورها مانند هیدروکلروتیازید)، تعریق زیاد، اسهال یا استفراغ ممکن است باعث کم آبی بدن و افزایش خطر اسیدوز لاکتیک شود. اگر اسهال یا استفراغ طولانی مدت دارید، مصرف این دارو را قطع کنید و فوراً به پزشک خود اطلاع دهید. حتماً مایعات کافی بنوشید تا از کم آبی بدن جلوگیری کنید، مگر اینکه پزشکتان دستور دیگری به شما بدهد.
- دوران بارداری و شیردهی: در دوران بارداری، قرص متفورمین فقط زمانی مصرف شود که به وضوح مورد نیاز است. خطرات و فواید آن را با پزشک خود در میان بگذارید. ممکن است پزشک انسولین را به جای این محصول در دوران بارداری تجویز کند. در دوران شیردهی یا قبل از شیردهی با پزشک خود در مورد این دارو مشورت کنید.
تداخل دارویی متفورمین با دیگر داروها
تداخل دارویی می تواند تأثیر مهمی بر روی اثرات و عوارض جانبی قرص متفورمین داشته باشد. از آنجایی که بیماران مبتلا به دیابت قرص ها و دارو هایی مختلفی مصرف می کنند ممکن است این دارو ها با متفورمین تداخل ایجاد کند. در جدول زیر، تعدادی از تداخلات دارویی رایج متفورمین با داروهای دیگر را مشاهده می کنید:
| دسته دارو | نام دارو | تداخل دارویی |
| دیورتیک ها | فوروزماید (Lasix) | افزایش خطر هیپوکالمی (کمبود پتاسیم خون) |
| آنتی بیوتیک ها | سولفونامیدها (Bactrim) | افزایش خطر هیپوکالمی و اسیدوز لاکتیک |
| آنتی دپرسانت ها | سایکلوسپورین ها (Cephalexin) | کاهش جذب متفورمین و تأخیر در اثرات آن |
| ضدالتهابی غیراستروئیدی | ایبوپروفن (Ibuprofen) | افزایش خطر افزایش قند خون و عوارض گوارشی |
تداخلات دارویی بین داروی متفورمین و دیگر داروها می تواند بر تأثیرات دارویی و سلامت بیمار تأثیر بگذارند. بنابراین برای جلوگیری از تداخلات غیرمطلوب، بیمار باید به دقت تمام داروها و مکمل هایی که مصرف می کند را به پزشک و داروساز خود اطلاع دهد.
جمع بندی
در این مقاله از سری مقالات دکتر کاغذی به قرص متفورمین پرداختیم و تمام نکات این دارو را بررسی کردیم. در واقع این دارو با کنترول قند خودن برای بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 تجویز می شود. برای مصرف بهترین زمان هر روز یک بار بلافاصه پس از وعده غذایی است. توجه داشته باشید که هنگام مصرف مایعات زیادی مصرف کرده و از الکل خودداری کنید. توصیه ما برای مصرف داروی متفورمین توجه به توصیه های پزشک یا داروساز است. پزشک یا داروساز می تواند دوز و نحوه مصرف را با توجه به شرایط شما تعیین کرده و تداخلات دارویی را مشخص کند تا با کمترین عوارض بیشترین بهره وری را از این دارو داشته باشید.
با دریافت مشاوره رایگان دکتر کاغذی می توانید از تمام مزایای مشاوره آنلاین بهره مند شوید. با توجه به توضیحاتی که تا الان مطالعه کرده اید، می توانید همین الان نوبت مشاوره خود را رزرو کنید:
