قرص لیتیم کربنات یک داروی مؤثر برای درمان اختلالات عصبی از جمله افسردگی و اختلال دو قطبی مورد استفاده قرار می گیرد. این قرص با اصلاح فعالیت شیمیایی مغز، تاثیرات مثبتی بر سلامت روانی بیمار دارد. به همین دلیل باعث استحکام و تثبیت خلق و خوی بیمار می شود. با این حال، مصرف داروی لیتیم کربنات باید تحت نظر داروساز یا پزشک متخصص باشد. مصرف خودسرانه و بدون به نکات و هشدارهای داروساز، عوارض جانبی خطرناکی به همراه دارد. پس اگر این دارو را مصرف می کنید یا قصد مصرف آن را دارید در ادامه این مقاله از سری مقالات دکتر کاغذی با ما همراه باشید.
مطالب این مقاله
کاربرد قرص لیتیم کربنات
قرص لیتیم کربنات، یکی از عوامل کلیدی در درمان اختلال شیدایی-افسردگی یا اختلال دوقطبی است. این دارو اثرات خود را از طریق تنظیم تعادل مواد شیمیایی مغزی مانند انتقال دهنده های عصبی اعمال می کند. بازگرداندن تعادل این مواد، احساس خلق و خو را تثبیت می کند و افراط در رفتار را کاهش می دهد.
استفاده مداوم از داروی لیتیم کربنات به طور قابل توجهی می تواند به کاهش فراوانی و شدت دوره های شیدایی کمک کند. همچنین این دارو با کاهش علائم شیدایی از جمله احساسات خشم، اغراق آمیز بودن در احساس خوشبختی، تحریک پذیری، اضطراب و رفتارهای پرخاشگرانه را کنترل کند.
نحوه استفاده داروی لیتیم کربنات
قبل از شروع مصرف قرص لیتیم کربنات راهنمای دارویی ارائه شده توسط داروساز یا پزشک معالج را به دقت مطالعه کنید. همچنین از تغییر مارک یا شکل دارو بدون مشورت با پزشک یا داروساز خود پرهیز کنید. تغییر مارک ها و شکل های مختلف لیتیم کربنات ممکن است اثرات متفاوتی داشته باشد.
در مورد روش مصرف، لیتیم را معمولاً 3 تا 4 بار در روز برای بزرگسالان و 2 تا 3 بار در روز برای کودکان به صورت خوراکی تجویز می شود. برای کاهش ناراحتی معده، توصیه می شود لیتیم را به همراه غذا یا بلافاصله پس از غذا مصرف کنید. مصرف مقدار مناسب آب و مایعات دیگر به همراه دارو، نکته مهم دیگر است.
همچنین در طول مصرف قرص لیتیم کربنات، رژیم غذایی سالم با مقادیر طبیعی نمک (سدیم) را حفظ کنید؛ زیرا تغییرات زیاد در مقدار نمک ممکن است سطح لیتیم خون را تغییر دهد. همچنین تغییر در دوز لیتیم باید تحت نظر و مشورت پزشک یا داروساز انجام شود. پس به هیچ عنوان خودسرانه دور را تغییر ندهید یا حذف نکنید.
عوارض جانبی قرص لیتیم کربنات
در مقابل تمام فواید و کاربرد داروی لیتیم کربنات، این دارو می تواند عوارض جانبی خطرناکی داشته باشد. در صورت مشاهده هر گونه علائم پس از مصرف قرص لیتیم، فورا داروساز یا پزشک را مطلع سازید. برخی از عوارض جانبی موارد زیر است:
- عوارض جانبی شایع
- خواب آلودگی
- سرگیجه
- خستگی
- افزایش تشنگی
- افزایش تکرار ادرار
- افزایش وزن
- لرزش خفیف دست (لرزش خوب)
- عوارض جانبی جدی
- اسهال یا استفراغ شدید
- مشکلات در راه رفتن یا تعادل
- گیجی یا مشکلات در صحبت کردن
- مشکلات بینایی، تغییرات در رنگ یا درد در انگشتان دست یا پاها
- سردی یا درد در دست ها/پاها
- لرزش شدید دست ها
- عوارض جانبی نادر (نیازمند توجه فوری)
- سرگیجه شدید
- تشنج
- ضربان قلب نامنظم
- تنگی نفس
- تب بی دلیل
- هرگونه علائم غیرمعمول
- علائم واکنش آلرژیک نادر (نیازمند توجه فوری)
- تورم غدد لنفاوی
- بثورات پوستی
- خارش/تورم (مخصوصاً در صورت/زبان/گلو)
- سرگیجه شدید
- مشکل تنفسی
نکات و هشتدار مصرف درست داروی لیتیم کربنات
برای جلوگیری از عوارض جانبی قرص لیتیم کربنات، نکات و هشتدارات مرطبت به این دارو را رعایت کنید. همچنین رعایت و توجه به این نکات می تواند تاثیر بهتری داشته باشد. برخی از این هشدار ها موارد زیر هستند:
- حساسیت و آلرژی: اگر به لیتیم یا مواد دیگری حساسیت دارید، حتماً به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. مصرف مواد غیر فعال ممکن است باعث واکنش های آلرژیک شود.
- تاثیر بر بیماری‌های موجود: اگر دارای بیماری های قلبی، کلیوی، مشکلات تیروئید، تشنج، بیماری پارکینسون و دیگر بیماری ها هستید، قبل از شروع مصرف لیتیوم باید به پزشک یا داروساز اطلاع دهید. پزشک یا داروساز باید شرایط شما را به دقت بررسی کند؛ زیرا ممکن است نیاز به تنظیم دوز دارو داشته باشید.
- نگرانی‌های بارداری: مصرف لیتیوم در دوران بارداری باعث آسیب به جنین می شود. بارداری در حین مصرف این دارو توصیه نمی شود و در صورت بارداری یا قصد بارداری، باید به پزشک مراجعه کنید.
- تدابیر ایمنی: مصرف الکل، مواد مخدر و گیاهان دارویی همراه با لیتیوم باید با احتیاط انجام شود؛ چرا که ممکن است باعث تداخل و افزایش خطرات جانبی شود.
- مراقبت در مواقع خاص: در هوای گرم، در حین ورزش های تعریق زا و فعالیت هایی که باعث تعریق زیاد می شوند، لازم است به میزان مصرف لیتیوم توجه ویژه داشته باشید.
- شیردهی: استفاده از داروی لیتیم کربنات در دوران شیردهی توصیه نمی شود و قبل از هر تصمیمی درباره شیردهی، بهتر است با پزشک مشورت شود.
تداخل دارویی لیتیم کربنات
تداخلات دارویی یکی از موضوعات مهم در مورد استفاده و مصرف داروها است. به طور کلی تداخل دارویی می تواند نحوه عملکرد داروها را تغییر داده یا خطر عوارض جانبی را افزایش دهد. برای جلوگیری از این تداخل مشاوره با داروساز در مورد تمام داروهایی که مصرف می کنند، بهترین گزینه است. برای این کار ابتدا فهرستی از تمام داروها و محصولاتی که استفاده می کنید (از جمله داروهای نسخه ای/غیر نسخه ای و محصولات گیاهی) را تهیه کنید. سپس این فهرست را در اختیار داروساز قرار دهید.
داروساز با بررسی تمام دارویی که مصرف می کنید، تداخلات ممکن را شناسایی می کند. برای جلوگیری از تداخل دارویی داروساز ممکن است دوز یا نحوه مصرف را تغییر دهد. در برخی شرایط نیز ممکن است، داروی مناسب دیگر را جایگزین داروی تداخل دار کند. برخی از دارویی هایی که می توانند با قرص لیتیم کربنات تداخل داشته باشند، در جدول زیر آمده است:
| دسته دارو | نمونه داروها | تأثیرات بر داروی لیتیم کربنات |
| مهارکننده‌های ACE | کاپتوپریل، انالاپریل | تأثیر بر عملکرد لیتیوم |
| ARBs | لوزارتان، والزارتان | تأثیر بر عملکرد لیتیوم |
| NSAIDs | سلکوکسیب، ایبوپروفن | تأثیر بر عملکرد لیتیوم |
| داروهای مدر | ادرارآورها مانند هیدروکلروتیازید، فوروزماید | تأثیر بر عملکرد لیتیوم |
| داروهای روانی | کلرپرومازین، هالوپریدول، تیوتیکسن | تأثیر بر عملکرد لیتیوم |
| داروهای ضد افسردگی | فلوکستین/پاروکستین، دولوکستین/ونلافاکسین | افزایش خطر سندرم/سمیت سروتونین و تأثیر بر لیتیوم |
| رژیم غذایی | مصرف مقدار متوسط سدیم در رژیم غذایی | تأثیر بر لیتیوم و استفاده معقولانه |
جمع بندی
در این مقاله از سری مقالات دکتر کاغذی به قرص لیتیم کربنات پرداختیم. این دارو برای درمان اختلالات دو قطبی و افسردگی توسط داروساز یا پزشک متخصص تجویز می شود. نحوه استفاده دقیق، دوز و مدت زمان این دارو با توجه به شرایط بیمار، توسط داروساز متخصص تجویز می شود. علاوه بر کاربرد و فواید، داروی لیتیم کربنات می تواند عوارض جدی ایجاد کند. این عوارض به دلیل مصرف نادرست، خودسرانه و بدون توجه به دستورات پزشک یا داروساز است. همچنین یکی دیگر از عواملی که می تواند باعث عوارض جانبی شود، تداخل دارویی است. برای جلوگیری از عوارض و تداخل بهترین راهکار مشاوره از داروساز متخصص و رعایت تمام نکات ارائه شده است. برای مشاوره دارویی به صورت کاملا رایگان همین حالا وارد صفحه زیر شوید و بهترین زمان را رزرو کنید.
منبع: www.medscape.com
