چرا بعد از روتین پوستی جوش می‌زنیم؟ بررسی علمی!

همه ما دوست داریم پوستی صاف، شفاف و بدون جوش داشته باشیم. برای همین، ساعت‌ها در شبکه‌های اجتماعی به دنبال بهترین روتین پوستی می‌گردیم، محصولات مختلف می‌خریم و با دقت از تونر، سرم، مرطوب‌کننده و ضدآفتاب استفاده می‌کنیم. اما گاهی بعد از شروع این روتین، ناگهان با صحنه‌ای ناخوشایند روبه‌رو می‌شویم: جوش‌های ریز و بزرگ روی صورت! سؤال اصلی اینجاست: مگر قرار نبود روتین پوستی به بهبود پوست کمک کند؟ پس چرا بعد از روتین پوستی جوش می‌زنیم؟ در این مقاله از وبلاگ دکتر کاغذی به زبانی ساده بررسی می‌کنیم که چه عواملی باعث جوش زدن بعد از روتین پوستی می‌شوند و چطور می‌توانیم آن را کنترل کنیم.

9 دلیل برای پاسخ به سوال ” چرا بعد از روتین پوستی جوش می‌زنیم؟”

در ادامه دلایل اینکه بعد از روتین پوستی دچار جوش و آکنه می‌شوید را بررسی می‌کنیم:

۱. پاک‌سازی بیش از حد پوست

یکی از اشتباهات رایج در مراقبت پوستی، شست‌وشوی زیاد یا استفاده از شوینده‌های قوی است. وقتی صورت را بیش از حد می‌شوییم یا از محصولات حاوی الکل و سولفات استفاده می‌کنیم، چربی طبیعی پوست از بین می‌رود. پوست برای جبران این کمبود، چربی بیشتری تولید می‌کند و همین چربی اضافی باعث مسدود شدن منافذ و بروز جوش می‌شود. بهتر است صورت را صبح و شب، فقط دو بار در روز بشویید و از شوینده‌های ملایم و مخصوص نوع پوست خود (چرب، خشک یا مختلط) استفاده کنید.

۲. پدیده «Purging» یا پاک‌سازی اولیه پوست

اگر اخیراً سرم‌های لایه‌بردار مثل رتینول، اسید سالیسیلیک یا آلفاهیدروکسی اسید (AHA) را وارد روتین خود کرده‌اید و پوستتان شروع به جوش زدن کرده، احتمالاً با پدیده‌ای طبیعی به نام Purging روبه‌رو شده‌اید. در این حالت، ترکیبات فعال باعث می‌شوند سلول‌های مرده سریع‌تر از سطح پوست خارج شوند. در نتیجه جوش‌هایی که قرار بود به مرور ظاهر شوند، هم‌زمان روی پوست دیده می‌شوند.

نشانه‌های پاک‌سازی واقعی:

• معمولاً ۲ تا ۴ هفته طول می‌کشد.
• جوش‌ها بیشتر در همان نواحی ظاهر می‌شوند که قبلاً هم جوش داشتید.
• با ادامه استفاده از محصول و گذشت زمان، پوست بهتر می‌شود.

اگر جوش‌ها بعد از ۶ هفته ادامه پیدا کردند یا در نقاط جدیدی از صورت ظاهر شدند، دیگر Purging نیست و باید مصرف محصول را متوقف کنید.

۳. ترکیب اشتباه محصولات پوستی

روتین‌های پوستی که از چندین محصول تشکیل می‌شوند، اگر بدون آگاهی کنار هم استفاده شوند، می‌توانند باعث التهاب و جوش شوند. برای مثال:

• ترکیب رتینول با ویتامین C در یک زمان باعث تحریک پوست می‌شود.
• استفاده هم‌زمان از چند لایه‌بردار شیمیایی می‌تواند سد دفاعی پوست را تخریب کند.
• استفاده از مرطوب‌کننده‌های سنگین روی پوست چرب منافذ را مسدود می‌کند.

برای جلوگیری از این مشکل، باید روتین خود را ساده نگه دارید و محصولات را به تدریج اضافه کنید؛ مثلاً ابتدا از یک شوینده و مرطوب‌کننده شروع کنید، سپس هر دو هفته یک محصول جدید اضافه کنید تا واکنش پوست را بسنجید.

۴. آلرژی یا حساسیت به مواد خاص

بعضی از ترکیبات موجود در محصولات پوستی مثل عطر، اسانس، پارابن یا الکل می‌توانند باعث حساسیت و التهاب شوند. در چنین حالتی، پوست به جای بهبود، دچار تحریک و جوش می‌شود. برای فهمیدن اینکه کدام محصول باعث جوش شده، باید تست پچ انجام دهید؛ یعنی مقدار کمی از محصول را روی ناحیه کوچکی از پوست (مثلاً پشت گوش یا روی بازو) بزنید و ۲۴ تا ۴۸ ساعت صبر کنید. اگر واکنشی نشان نداد، سپس روی صورت استفاده کنید.

۵. استفاده نادرست از ضدآفتاب یا کرم‌های سنگین

ضدآفتاب یکی از مهم‌ترین مراحل روتین پوستی است، اما اگر بافت آن سنگین یا چرب باشد، منافذ را می‌بندد و جوش‌های زیرپوستی ایجاد می‌کند. ضدآفتاب‌های بر پایه چربی (Oil-based) برای پوست‌های خشک مناسب‌اند، اما اگر پوست چربی دارید باید از مدل‌های Oil-free یا Non-comedogenic استفاده کنید تا منافذ بسته نشوند. همچنین پاک نکردن ضدآفتاب در پایان روز یکی از دلایل اصلی جوش زدن است. حتی اگر آرایش نکرده باشید، ضدآفتاب باید هر شب با پاک‌کننده یا میسلارواتر مناسب از روی پوست پاک شود.

۶. تغییر ناگهانی در روتین پوستی

پوست مثل بدن نیاز به زمان دارد تا با محصولات جدید سازگار شود. وقتی هم‌زمان چند محصول جدید وارد روتین می‌کنید، پوست دچار استرس می‌شود و با واکنش‌هایی مثل جوش، قرمزی یا خشکی پاسخ می‌دهد. بهتر است هر بار فقط یک محصول جدید وارد روتین کنید و حداقل دو هفته به پوست فرصت دهید تا واکنش خود را نشان دهد.

۷. آلودگی ابزارهای پوستی

حتی بهترین روتین هم اگر با وسایل آلوده انجام شود، نتیجه معکوس می‌دهد. براش‌های آرایشی، حوله‌ها، پدهای صورت و حتی گوشی موبایل می‌توانند باکتری را به پوست منتقل کنند و باعث جوش شوند.

راه‌حل ساده است:

• حوله مخصوص صورت داشته باشید و مرتب آن را بشویید.
• براش‌ها را هفته‌ای یک‌بار تمیز کنید.
• قبل از لمس صورت، دست‌ها را با صابون بشویید.

۸. رژیم غذایی و تغییرات هورمونی

گاهی جوش‌هایی که بعد از روتین ظاهر می‌شوند، ربطی به محصولات ندارند و عامل اصلی درونی است. مصرف زیاد قند، لبنیات پرچرب یا غذاهای فرآوری‌شده می‌تواند ترشح چربی را افزایش دهد. همچنین در دوران قاعدگی، استرس یا تغییرات خواب، سطح هورمون‌ها تغییر می‌کند و پوست چرب‌تر می‌شود. در این مواقع، حتی روتین منظم هم نمی‌تواند جلوی جوش‌ها را بگیرد مگر اینکه سبک زندگی هم اصلاح شود.

۹. استفاده از محصولات تاریخ‌گذشته یا نگهداری نامناسب

اگر محصولی مدت زیادی باز مانده یا در جای گرم و مرطوب نگهداری شود، ترکیبات آن تغییر می‌کند و ممکن است باعث تحریک یا جوش شود. همیشه تاریخ انقضا را بررسی کنید و محصولات را در جای خنک و دور از نور مستقیم نگه دارید.

۱۰. استرس و کم‌خوابی

شاید عجیب به نظر برسد، اما استرس و خواب ناکافی تأثیر مستقیمی روی سلامت پوست دارند. در زمان استرس، هورمون کورتیزول افزایش می‌یابد و غدد چربی فعال‌تر می‌شوند. نتیجه؟ پوست براق، چرب و مستعد جوش.

اگر بعد از شروع روتین پوستی جوش زده‌اید، شاید بدن شما به استراحت بیشتری نیاز دارد نه محصول جدید!

چطور جوش بعد از روتین را کنترل کنیم؟

برای کنترل جوش‌هایی که بعد از شروع روتین پوستی ظاهر می‌شوند، این چند نکته کلیدی را رعایت کنید:

• روتین را ساده کنید؛ از محصولات زیاد با هم استفاده نکنید.
• از محصولات ضدجوش ملایم با ترکیباتی مثل نیاسینامید یا اسید سالیسیلیک استفاده کنید.
• آب زیاد بنوشید و خواب کافی داشته باشید.
• ضدآفتاب مناسب پوستتان را فراموش نکنید.
• اگر جوش‌ها شدید یا دردناک شدند، به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید.

سخن آخر

جوش زدن بعد از روتین پوستی همیشه نشانه بدی نیست. گاهی پوست در حال تطبیق با محصولات جدید است، اما گاهی هم نشانه تحریک، ترکیب اشتباه یا حساسیت است. کلید اصلی این است که به پوست خود گوش دهید. اگر جوش‌ها موقتی هستند، صبر کنید تا دوره پاک‌سازی پوست تمام شود. اما اگر التهاب ادامه دارد، بهتر است محصولات را متوقف کنید و با متخصص مشورت کنید.