اگر مدت‌هاست با جوش‌های مداوم روی صورت درگیر هستید و هیچ کرمی جواب نداده، شاید ریشه مشکل در پوست شما نباشد؛ بلکه در دستگاه گوارشتان باشد. بله! تحقیقات جدید نشان داده‌اند که بسیاری از مشکلات پوستی، به‌ویژه آکنه، با سلامت روده و سیستم گوارشی ارتباط مستقیم دارند. اختلال در هضم، یبوست، نفخ، اسیدیته معده و حتی سندرم روده تحریک‌پذیر می‌توانند باعث التهاب داخلی بدن شوند و نتیجه این التهاب اغلب روی پوست، به شکل جوش‌های سرسخت، خود را نشان می‌دهد. برای اینکه بیشتر با ارتباط بین مشکلات گوارشی و جوش صورت آشنا شوید، در ادامه این مقاله در وبلاگ دکتر کاغذی همراه ما باشید.
مطالب این مقاله
ارتباط روده و پوست (Gut-Skin Axis)
دانشمندان این ارتباط را محور روده–پوست (Gut-Skin Axis) می‌نامند. وقتی تعادل باکتری‌های مفید روده به هم بخورد، التهاب عمومی بدن افزایش پیدا می‌کند، سموم درست دفع نمی‌شوند و این مواد مضر از طریق خون به پوست می‌رسند. پوست هم برای دفاع از بدن، واکنش التهابی نشان می‌دهد و نتیجه آن چیزی است که روی صورت می‌بینیم: جوش، قرمزی یا حتی آکنه‌های چرکی.
مشکلات گوارشی رایج که باعث جوش میشوند
- یبوست مزمن
یبوست باعث می‌شود سموم و مواد زائد مدت طولانی‌تری در روده بمانند و دوباره جذب خون شوند. این سموم به شکل جوش‌های زیرپوستی و چرکی روی صورت ظاهر میشوند. معمولا افرادی که دچار این مشکل هستند جوش‌های مداوم در ناحیه گونه‌ها و پیشانی دارند.
- نفخ و سوءهاضمه
هضم ناقص باعث تخمیر مواد غذایی و رشد بیش‌ازحد باکتری‌های مضر می‌شود. این باکتری‌ها التهاب روده را افزایش داده و تعادل میکروبیوم را بر هم می‌زنند، که در نهایت روی پوست اثر می‌گذارد.
- عدم تحمل غذایی
برخی افراد به مواد غذایی مانند گلوتن، لبنیات یا حتی غذاهای پرچرب حساسیت دارند. این حساسیت همیشه با دل‌درد یا اسهال همراه نیست؛ گاهی فقط با جوش صورت بروز پیدا می‌کند. حذف تدریجی این مواد و تست مجدد می‌تواند کمک‌کننده باشد.
- ریفلاکس و اسیدیته معده
اسیدیته پایین معده باعث هضم ناقص پروتئین‌ها می‌شود. این پروتئین‌های هضم‌نشده وارد روده شده و التهاب ایجاد می‌کنند. نتیجه این التهاب روی پوست مشخص می‌شود.
- سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)
این اختلال ترکیبی از یبوست، اسهال و نفخ است که تعادل هورمونی و ایمنی بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. افراد مبتلا به IBS معمولا جوش‌های مزمن دارند که با داروهای موضعی کنترل نمی‌شوند.
چرا درمان‌های موضعی جواب نمی‌دهند؟
کرم‌ها و ژل‌های ضدجوش فقط سطح پوست را هدف می‌گیرند. اما وقتی علت اصلی التهاب درون بدن است، حتی بهترین محصولات هم اثر محدودی دارند. به همین دلیل بسیاری از متخصصان پوست توصیه می‌کنند علاوه بر درمان موضعی، بررسی و اصلاح سبک زندگی و مشکلات گوارشی هم انجام شود.
راهکارهای بهبود سلامت گوارش برای داشتن پوستی صاف
- فیبر کافی بخورید
فیبر حرکات روده را تنظیم کرده و سموم را دفع می‌کند. سبزیجات برگ‌سبز، میوه‌ها، غلات کامل و حبوبات منبع عالی فیبر هستند. شروع روز با یک کاسه جو دوسر و میوه تازه می‌تواند یبوست را تا حد زیادی برطرف کند.
- پروبیوتیک مصرف کنید
پروبیوتیک‌ها باکتری‌های مفید روده را تقویت می‌کنند و تعادل میکروبیوم را بازمی‌گردانند. ماست پروبیوتیک، کفیر و مکمل‌های پروبیوتیک انتخاب‌های خوبی هستند. تحقیقات نشان می‌دهد مصرف پروبیوتیک‌ها می‌تواند شدت آکنه را کاهش دهد.
- هیدراته بمانید
نوشیدن آب کافی کمک می‌کند سموم راحت‌تر دفع شوند. کم‌آبی بدن باعث غلیظ شدن صفرا و کند شدن حرکت روده می‌شود که نتیجه آن یبوست و تجمع سموم است.
- از غذاهای التهاب‌زا پرهیز کنید
فست‌فودها، غذاهای سرخ‌کردنی، شکر و نوشیدنی‌های گازدار التهاب داخلی بدن را بالا می‌برند. حذف یا محدود کردن این مواد تاثیر چشمگیری روی پوست دارد.
- غذا را خوب بجوید و آرام بخورید
جویدن درست باعث ترشح آنزیم‌های گوارشی و هضم بهتر می‌شود. خوردن سریع باعث نفخ و سوءهاضمه می‌شود که می‌تواند آکنه را تشدید کند.
- ورزش منظم
ورزش گردش خون و حرکت روده را تقویت می‌کند و استرس را کاهش می‌دهد. استرس یکی از عوامل تشدید مشکلات گوارشی و آکنه است.
- بررسی کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی
کمبود روی، ویتامین A، D و ویتامین‌های گروه B در افراد با مشکلات گوارشی شایع است و می‌تواند باعث جوش شود. آزمایش دوره‌ای و مصرف مکمل با نظر پزشک توصیه می‌شود.
نقش استرس و خواب در مشکلات گوارشی و جوش صورت
استرس مزمن باعث اختلال در هضم، افزایش اسید معده و تغییر فلور روده می‌شود. همین موضوع می‌تواند التهاب داخلی و جوش را بدتر کند. خواب ناکافی هم هورمون کورتیزول را بالا می‌برد و تعادل هورمونی را به هم می‌زند. نتیجه آن تشدید آکنه است. خواب منظم ۷ تا ۸ ساعت در شب می‌تواند تغییر چشمگیری در پوست ایجاد کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر مشکلات گوارشی شما مزمن است (یبوست بیش از سه روز در هفته، درد مداوم شکم، نفخ شدید یا تغییر ناگهانی وزن)، یا جوش‌هایتان با درمان‌های معمول بهبود نمی‌یابند، بهتر است با پزشک متخصص گوارش مشورت کنید. درمان ریشه‌ای مشکلات روده معمولاً به‌طور مستقیم روی پوست اثر می‌گذارد و کیفیت زندگی را بهبود می‌دهد.
سخن آخر
مشکلات گوارشی می‌توانند از عوامل اصلی بروز جوش صورت باشند. یبوست، نفخ، سوءهاضمه و عدم تعادل میکروبیوم روده باعث افزایش التهاب داخلی بدن میشوند و این التهاب به شکل آکنه روی صورت ظاهر می‌شود. با اصلاح رژیم غذایی، مصرف فیبر و پروبیوتیک، نوشیدن آب کافی، کاهش استرس و خواب کافی می‌توان هم سلامت دستگاه گوارش را تقویت کرد و هم پوستی سالم‌تر و شفاف‌تر داشت. اگر با وجود این تغییرات، جوش‌ها ادامه پیدا کردند، بررسی تخصصی‌تر توسط پزشک گوارش و متخصص پوست ضروری است.
