همه ما حداقل یک بار با جوشهای زیر پوستی روبهرو شدهایم؛ همان برآمدگی هایی که زیر پوست ظاهر می شوند و خلاص شدن از دستشان کار سادهای نیست. علت ایجاد جوش زیر پوستی به عوامل زیادی بستگی دارد. برای اینکه از شر این جوش ها خلاص شوید، ابتدا باید علت آن را پیدا کنید و سپس درمان های لازم را انجام دهید. پس برای درمان جوش های زیر پوستی در ادامه این مقاله همراه ما باشید.
برای اینکه با متخصص درباره این جوش ها صحبت کنید، میتوانید با رزرو نوبت مشاوره رایگان پوست و مو از خانم دکتر کاغذی دریافت کنید.
عکس جوش زیر پوستی:
مطالب این مقاله
چرا جوش زیر پوستی میزنیم؟
جوش زیر پوستی به دلیل مسدود شدن منافذ پوست توسط چربی اضافی، سلولهای مرده و باکتریها ایجاد میشود. عواملی مانند تغییرات هورمونی، استرس، تغذیه ناسالم، استفاده از محصولات نامناسب یا عادات نادرست مراقبتی میتواند تولید چربی پوست را افزایش داده و باعث بروز این نوع جوشها شوند. همچنین عوامل محیطی مانند آلودگی یا تعریق زیاد نیز نقش مهمی دارد.
علت جوش زیر پوستی
همانطورکه گفتیم جوش زیر پوستی به عوامل زیادی بستگی دارد که در ادامه این موارد را بررسی می کنیم:
1. تغییرات هورمونی
یکی از شایعترین دلایل ایجاد جوش زیر پوستی، تغییرات هورمونی است. در دوران بلوغ، سطح هورمونهای بدن مانند تستوسترون افزایش مییابد که با افزایش این هرمون تولید چربی در پوست بیشتر میشود. این چربی اضافی با سلولهای مرده پوست ترکیب شده و منافذ پوست را مسدود کند. همین مسدود شدن، باعث ایجاد التهاب و جوشهای زیر پوستی می شود. تغیرات هورمونی در دوران بلوغ، دوره بارداری، دوران قاعدگی یا حتی یائسگی نیز رخ میدهد.
علاوه بر این برخی از مشکلات هورمونی مانند سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS) نیز یکی از عامل اصلی جوش زیر پوستی است. در این شرایط، هورمونهای بدن به شکلی نامتعادل عمل میکنند و تولید چربی پوست را افزایش میدهند. اگر حس میکنید جوش های زیر پوستی شما به دلیل تغییرات هورمونی است، بهتر است با فردی متخصص مانند پزشک مشورت کنید.
2. استرس
یکی دیگر از عوامل ایجاد جوش زیر پوستی استرس است. وقتی در شرایط استرسزا قرار میگیرید، بدن هورمونهایی مانند کورتیزول ترشح میکند. این هورمون غدد چربی پوست را تحریک کرده و تولید سبوم را افزایش می دهد. چربی اضافی که در این شرایط تولید میشود، به راحتی میتواند با سلولهای مرده پوست و آلودگیها ترکیب شده و منجر به بسته شدن منافذ شود. در نتیجه التهاب و جوشهای زیر پوستی ظاهر میشوند.
استرس همچنین میتواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند و توانایی بدن برای مقابله با عفونتها و التهابهای پوستی را کاهش دهد. اگر متوجه شدید که در دورههای استرس شدید جوشهای زیر پوستی بیشتری میزنید، می توانید توجه شوید که علت این جوش ها استرس است. پس باید راهی پیدا کنید که استرس را مدیریت کنید.
3. تغذیه نامناسب
تغذیه نامناسب بیش از چیزی که فکر میکنید در ایجاد جوش زیر پوستی تاثیر دارد. غذاهای چرب، شیرین و فرآوریشده سطح قند خون را افزایش داده و تولید انسولین را تحریک می کنند. انسولین اضافی میتواند غدد چربی را فعال کرده و تولید چربی پوست را افزایش دهد. این چربی اضافی به راحتی میتواند منجر به بسته شدن منافذ و ایجاد جوشهای زیر پوستی شود.
کمبود مواد مغذی ضروری مانند ویتامین A، زینک و اسیدهای چرب نیز میتواند سلامت پوست را تحت تأثیر قرار دهد. این مواد مغذی با تنظیم تولید چربی، سلولهای پوست را بازسازی کرده و از التهاب مقابله می کند. برای دریافت این مواد مغذی میوهها، سبزیجات، مغزها و ماهی را در برنامه غذایی خود افزایش دهید و غذاهای چرب و فراورده شده را از رژیم غذایی خود حذف کنید.
4. محصولات آرایشی و بهداشتی نامناسب
محصولات آرایشی و بهداشتی اگر با نوع پوست شما سازگار نباشد، میتواند باعث ایجاد جوش زیر پوستی شود. بهخصوص محصولاتی که ترکیبات سنگین یا روغنی زیادی دارند، ممکن است منافذ پوست را مسدود کنند. همچنین اگر پوستتان را به درستی تمیز نکنید و باقیمانده این محصولات روی پوست باقی بماند، احتمال ایجاد التهاب و جوش زیر پوستی افزایش مییابد.
برای جلوگیری از این مشکل، بهتر است از محصولات غیر کومدوژنیک (Non-Comedogenic) استفاده کنید. این محصولات بهگونهای تولید شدهاند که منافذ پوست را مسدود نکنند. همچنین همیشه قبل از خواب پوست خود را به طور کامل پاک کنید تا از تجمع آلودگیها و مواد آرایشی جلوگیری شود.
5. عوامل محیطی
عوامل محیطی مانند آلودگی هوا، تعریق زیاد و تماس با گردوغبار پوست را تحریک کرده و باعث مسدود شدن منافذ می شوند. پس اگر در شهرهای بزرگ زندگی می کنید که هوا آلوده است، ذرات معلق روی پوست می شینند و به لایههای چربی و سلولهای مرده پوست اضافه می شوند.
تعریق زیاد نیز یکی دیگر از عوامل محیطی موثر در جوش زیر پوستی است؛ بهویژه اگر بعد از تعریق لباسها یا صورت خود را تمیز نکنید. برای کاهش این خطرات، بهتر است بعد از فعالیتهای بدنی شدید یا قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا، پوست خود را بشویید و از کرمهای ضد آفتاب استفاده کنید.
6. عادات نادرست در مراقبت از پوست
گاهی اوقات خودمان با عادتهای اشتباه، به پوستمان آسیب میزنیم. شستن بیش از حد صورت یا استفاده از آب داغ چربی طبیعی پوست را از بین می برد و پوست را تحریک می کند. این تحریک ممکن است غدد چربی را به تولید چربی بیشتر وادار کند و در نهایت منجر به بسته شدن منافذ شود.
یکی دیگر از عادات مخرب، فشار دادن یا کندن جوشهاست. این کار میتواند عفونت را به عمق پوست منتقل کرده و باعث التهاب بیشتر شود. بهترین روش، استفاده از یک روتین مراقبتی ملایم و مداوم است که شامل تمیز کردن، مرطوب کردن و استفاده از محصولات درمانی مناسب باشد.
7. ژنتیک
گاهی اوقات دلیل ایجاد جوشهای زیر پوستی ژنتیکی است. اگر یکی از والدین یا بستگان نزدیک شما مستعد جوش است، احتمال اینکه شما هم همانطور شوید، بیشتر است. ژنتیک به صورت مستقیم نوع پوست، میزان تولید چربی و حتی نحوه واکنش پوست به عوامل محیطی را تعیین می کند.
اگر جوشهای زیر پوستی شما به دلیل ژنتیک ایجاد میشوند، ممکن است نتوانید آنها را بهطور کامل از بین ببرید، اما میتوانید شدت آنها را کاهش دهید. استفاده از محصولات مناسب، رعایت تغذیه سالم و مشورت با فردی متخصص میتواند به شما کمک کند تا وضعیت پوست خود را بهبود بخشید.
انواع جوش زیر پوستی
جوشهای زیر پوستی میتوانند در هر جایی از بدن ظاهر شوند، اما برخی مناطق به دلایل مختلف مستعدتر هستند:
- جوش زیر پوسیت صورت: جوش صورت بهویژه روی چانه، گونهها و اطراف فک.
- جوش زیر پوستی پشت: معمولاً به دلیل تعریق زیاد و تماس با لباسهای تنگ.
- جوش زیر پوسیت سینه و شانهها: به دلیل تماس مداوم با مواد آرایشی، تعریق یا محصولات نامناسب.
- جوش زیر پوستی گردن: معمولاً به دلیل تماس با یقه لباس یا موها.
چرا جوش زیر پوستی گاهی دردناک است؟
برخلاف جوشهای معمولی که سر آنها روی سطح پوست دیده میشود، جوشهای زیر پوستی در عمق پوست قرار دارند. این نوع جوشها معمولاً به دلیل تجمع عفونت و التهاب در لایههای عمیقتر پوست شکل میگیرند. به همین دلیل، آنها بسیار دردناک اند، حتی اگر کوچک به نظر برسند.
درمان جوش زیر پوستی
برای درمان جوش زیر پوستی راه های زیادی وجود دارد که اصلی ترین و کاربردی ترین آنها شامل موارد زیر است:
1. پاکسازی منظم پوست
یکی از مهمترین راه ها برای درمان جوش زیر پوستی، تمیز نگهداشتن پوست است. هر روز پوست خود را دوبار در روز با یک شوینده ملایم بشویید. این کار باعث می شود تا پوست شما از چربی اضافی، آلودگیها و سلولهای مرده از سطح پوست پاک شوند. برای نتیجه بهتر از شوینده مخصوص پوستهای چرب یا مستعد آکنه استفاده کنید؛ زیرا این محصولات حاوی موادی مانند سالیسیلیک اسید یا بنزوئیل پراکسید هستند که منافذ پوست را باز میکنند.
نکته: هرگز صورت خود را بیش از حد نشویید؛ زیرا این کار پوست را خشک کرده و تولید چربی را افزایش می دهد.
2. استفاده از محصولات حاوی مواد ضد آکنه
یکی از بهترین روش های درمان جوش زیر پوستی، استفاده از محصولات ضد آکنه است. این محصولات مستقیماً روی علل ایجاد آکنه، مانند چربی اضافی، باکتریها و مسدود شدن منافذ پوست اثر میگذارند. موثرترین مواد حاوی ضد آکنه شامل:
1. سالیسیلیک اسید (Salicylic Acid)
این ماده به صورت یک لایه بردار عمل می کند و سلولهای مردهای که منافذ را مسدود کردهاند، از بین میبرد. همچنین التهاب را کاهش داده و باعث باز شدن منافذ پوست میشود. در نهایت استفاده از ژل، تونر یا کرم حاوی سالیسیلیک اسید میتواند در درمان جوشهای زیر پوستی مؤثر باشد.
2. بنزوئیل پراکسید (Benzoyl Peroxide)
بنزوئیل پراکسید باکتریهای ایجادکننده آکنه را از بین میبرد و به خشک شدن جوشها کمک میکند. اکثر محصولاتی که برای درمان جوش ها به صورت کرم یا ژل استفاده می شوند، حاوی بنزوئیل پراکسید هستند.
3. رتینوئیدها
رتینوئیدها که از ویتامین A مشتق میشوند، باعث تسریع چرخه سلولی پوست و جلوگیری از مسدود شدن منافذ میشوند. این ماده بیشتر در کرمهای شبانه استفاده میشود و به کاهش چینوچروک نیز کمک میکند.
نکات مهم در استفاده از محصولات ضد آکنه
- قبل از مصرف هر گونه محصول، از یک فرد متخصص مشاوره بگیرید.
- از مقدار کم شروع کنید تا پوست به ماده فعال عادت کند.
- اگر پوستتان حساس است، ابتدا محصول را روی یک قسمت کوچک امتحان کنید.
3. رعایت رژیم غذایی سالم
یکی از اصلی ترین کارها برای درمان جوش زیر پوستی، رعایت رژیم غذایی سالم است. مصرف غذاهای سرشار از ویتامینها، مواد معدنی و آنتیاکسیدانها به بهبود وضعیت پوست و کاهش جوشهای زیر پوستی کمک میکند. سعی کنید در رژیم غذایی خود میوهها و سبزیجات تازه، مغزها، دانهها و ماهیهای چرب را اضافه کنید. این مواد غذایی حاوی مواد مغذیای هستند که باعث کاهش التهاب و بهبود تولید کلاژن میشوند. همچنین مصرف آب کافی برای حفظ رطوبت پوست و دفع سموم از بدن بسیار ضروری است. پس مصرف آب فراوان را فراموش نکنید.
علاوه بر اینکه مواد غذایی سالم در رژیم خود گنجاندید، باید مواد غذایی چرب، قندی و فرآوری شده را حذف یا تا حد امکان کمتر کنید. این غذاها سطح قند خون را افزایش داده و منجر به ترشح بیشتر هورمونهایی می شوند که فعالیت غدد چربی را افزایش میدهند.
4. استفاده از محصولات ضد آفتاب
آفتاب ممکن است در کوتاهمدت جوشها را خشک کند، اما قرار گرفتن طولانیمدت در معرض اشعه ماوراءبنفش التهاب را تشدید کرده و به پوست آسیب میرساند. از یک ضدآفتاب مناسب پوستهای چرب یا مستعد آکنه استفاده کنید تا پوستتان در برابر آسیبهای خورشید محافظت شود.
درمان خانگی جوش زیر پوستی
یکی از روش های موثر برای درمان جوش زیر پوستی، راهکارهای خانگی است. در ادامه به چند روش خانگی برای درمان جوش زیر پوستی میپردازیم:
1. کمپرس گرم
استفاده از کمپرس گرم به باز شدن منافذ پوست و تسریع در خروج چربی و مواد زائد از جوشهای زیر پوستی کمک میکند. کافی است یک حوله یا دستمال تمیز را با آب گرم مرطوب کنید و برای چند دقیقه روی محل جوش قرار دهید. این کار را چند بار در روز تکرار کنید.
2. روغن درخت چای
روغن درخت چای خاصیت ضدباکتری و ضدالتهابی دارد و به کاهش التهاب و از بین بردن باکتریهای مسبب جوش کمک می کند. برای استفاده، چند قطره روغن درخت چای را با مقداری آب رقیق کنید و با یک پنبه تمیز روی جوش ها بزنید. این کار را روزانه یک یا دو بار انجام دهید.
3. عسل طبیعی
عسل یک ماده ضدعفونیکننده طبیعی است که میتواند باکتریها را از بین برده و پوست را مرطوب نگه دارد. کمی عسل را مستقیماً روی جوش بمالید و پس از 15 تا 20 دقیقه با آب ولرم بشویید. این روش برای کاهش التهاب و تسریع در بهبود جوش بسیار موثر است.
4. آلوئهورا
ژل آلوئهورا بهدلیل خواص تسکیندهنده و ضدالتهابی خود، یکی از بهترین درمانهای خانگی برای جوش زیر پوستی است. ژل تازه آلوئهورا را از برگ آن خارج کرده و مستقیماً روی جوش بمالید. اجازه دهید خشک شود و سپس با آب سرد بشویید. این کار را دو بار در روز تکرار کنید.
5. ماسک زردچوبه
زردچوبه خاصیت ضدالتهابی و آنتیباکتریال دارد و قرمزی و التهاب جوش را کاهش میدهد. یک قاشق چایخوری زردچوبه را با مقدار کمی آب یا عسل ترکیب کنید تا خمیری شود و روی جوش بزنید. پس از 10 تا 15 دقیقه با آب ولرم بشویید.
6. سرکه سیب
سرکه سیب با تنظیم pH پوست و خاصیت ضدباکتری خود میتواند در کاهش جوشها مؤثر باشد. برای استفاده، یک قسمت سرکه سیب را با سه قسمت آب ترکیب کرده و با پنبه روی جوش بزنید. اجازه دهید خشک شود و سپس بشویید.
جوش زیر پوستی نشانه چیست؟
جوش زیر پوستی معمولاً نشاندهنده مشکلاتی مانند تغییرات هورمونی، استرس زیاد یا تغذیه ناسالم است. در برخی موارد، این جوشها میتوانند نشانه واکنش پوست به محصولات آرایشی نامناسب یا آلودگیهای محیطی باشند. همچنین در برخی شرایط خاص، مانند سندرم تخمدان پلیکیستیک یا حساسیتهای پوستی دلیل اصلی این جوش ها هستند.
سخن آخر
جوشهای زیر پوستی اگرچه آزاردهنده است، اما با شناخت علت و انتخاب روشهای مناسب درمانی میتوانید از آنها پیشگیری کنید یا بهبودشان دهید. در قدم اول تغذیه سالم داشته باشید و از استرس دوری کنید. اگر مشکل همچنان ادامه داشت، حتما با یک متخصص مشورت کنید تا در صورت نیاز محصولات مراقبتی را به شما پیشنهاد دهد.
منبع: my.clevelandclinic.org