حتما تجربه ای ایجاد جوش صورت به خصوص در سنین جوانی را داشته اید و میدانید این جوش ها چقدر اذیت کننده هستند. طبق تحقیقات انجام شده تخمین زده می شود که 80 درصد از افراد 11 تا 30 ساله حداقل به شکل خفیف دچار آکنه می شوند. اما چرا صورت دچار آکنه و جوش میشود؟ آکنه صورت زمانی رخ میدهد که چربی ها و آلودگی ها، منافذ پوست را میبندند. با بسته شدن این منافذ، پوست دچار التهاب و برآمدگی میشود که این برآمدگی را شما به صورت جوش های روی صورت میبینید. اما نگران نباشید شما می توانید با رعایت برخی نکات و راهکارهای درمانی این جوش ها را از روی صورتتان پاک کنید؛ فقط کافی است تا علت و انواع آنها را یاد بگیرید و سپس راهکارهای درمانی را به کار ببرید. در این مقاله قصد داریم تا همین موارد را با هم بررسی کنیم؛ پس تا انتها مرحله به مرحله همراه ما باشید.
اگر جوش صورت شما را هم اذیت میکند و می خواهید هر چه سریع تر برای همیشه از شر جوشهای صورتتان راحت شوید، باید با متخصص مشورت کنید. از این رو خانم دکتر کاغذی با ارائه مشاوره پوست رایگان به افرادی زیادی مانند شما کمک کرده است. برای دریافت مشاوره کافی است وارد صفحه رزرو نوبت شوید و زمان مناسبی برای خود رزرو کنید.
طبق گفته آکادمی پوست آمریکا (AAD) در ایالات متحده، آکنه شایع ترین بیماری پوستی است.
مطالب این مقاله
علت پدید آمدن آکنه یا جوش صورت
قبل از هر چیزی برای از بین بردن جوش صورت باید علت پدید آمدن آن را بدانید؛ چرا صورت شما دچار جوش و آکنه شده است؟ برای پاسخ به این سوال موارد زیر را بررسی کنید:
1. مسدود شدن منافذ پوست
پوست ما حاوی تعداد زیادی منافذ ریز است که وظیفه انتقال چربی طبیعی (سبوم) به سطح پوست را دارند. این چربی به حفظ رطوبت و سلامت پوست کمک میکند. اما گاهی اوقات این منافذ به دلایل مختلفی مسدود میشوند. وقتی چربی، سلولهای مرده یا آلودگیها در این منافذ گیر بیفتند، شرایط برای ایجاد جوش فراهم میشود.
اما چطور این اتفاق میافتد؟ هر روز پوست ما سلولهای مرده تولید میکند. این سلولهای مرده بهطور طبیعی از سطح پوست جدا شده و همراه با چربی از طریق منافذ پوست دفع میشوند. اما در برخی مواقع، این سلولها همراه با چربی در منافذ گیر میکنند و این ترکیب باعث ایجاد انسداد میشود. وقتی منافذ بسته شوند، باکتریهایی که بهطور طبیعی روی پوست وجود دارند فرصت پیدا میکنند تا در این ناحیه رشد کنند و در نهایت، باعث التهاب و ایجاد جوش صورت شوند.
2. چربی بیش از حد پوست
پوست هر فرد به مقدار مشخصی چربی تولید میکند. این چربی برای حفظ رطوبت و نرمی پوست ضروری است. اما در برخی افراد، پوست چربی بیشتری تولید میکند که میتواند منجر به انسداد منافذ و ایجاد جوش شود. به زیان ساده افرادی که پوست چرب دارند، بیشتر در معرض ایجاد جوش صورت هستند.
چرا بعضیها پوست چربتری دارند؟ به عوامل زیادی بستگی دارد. یکی از مهمترین عوامل، ژنتیک است. اگر در خانواده شما افرادی هستند که پوست چرب دارند، احتمالا شما هم با این مشکل مواجع هستید یا در آینده خواهید شد. همچنین تغییرات هورمونی نیز نقش مهمی در افزایش تولید چربی ایفا میکنند. در دوران خاص زندگی مانند دوران بلوغ، بارداری یا در دورههای خاصی مانند پیش از قاعدگی، سطح هورمونها تغییر میکند و باعث فعالتر شدن غدد چربی میشود.
3. تغییرات هورمونی
هورمونها نقش کلیدی در ایجاد جوش صورت دارند. بهویژه در دوران بلوغ، بدن شروع به تولید بیشتر هورمونهای آندروژن میکند. این هورمونها باعث فعال شدن غدد چربی در پوست شده و تولید چربی را افزایش میدهند. این افزایش چربی میتواند منافذ پوست را مسدود کرده و باعث ایجاد جوش و آکنه صورت شود.
4. استرس و تاثیر آن بر جوش صورت
یکی از علت های اصلی جوش صورت که کمتر مورد توجه قرار می گیرد، استرس است. وقتی ما دچار استرس میشویم، بدنمان هورمون کورتیزول ترشح میکند. کورتیزول نوعی هورمون است که نهتنها بر احساسات ما تاثیر میگذارد، بلکه باعث افزایش تولید چربی در پوست میشود. چربی بیشتر به معنای مسدود شدن منافذ و در نتیجه، ایجاد جوش و آکنه صورت است.
5. رژیم غذایی و نقش آن در ایجاد آکنه صورت
آنچه که میخوریم تأثیر مستقیم بر سلامت پوست ما دارد. برخی از مواد غذایی سطح انسولین در بدن را افزایش می دهند و این افزایش انسولین باعث تحریک تولید چربی بیشتر در پوست میشود.
غذاهایی که ممکن است باعث جوش صورت شوند:
- غذاهای پرقند: مصرف غذاهای شیرین مانند کیک، شکلات، نوشابه و آبنباتها میتواند باعث افزایش سریع قند خون و سطح انسولین شود. این افزایش انسولین مستقیما باعث تولید چربی بیشتر و بسته شدن منافذ میگردد.
- محصولات لبنی: برخی تحقیقات نشان دادهاند که محصولات لبنی مانند شیر، ماست و پنیر با ایجاد تغییرات هورمونی، به بروز جوش صورت کمک میکنند. اگرچه هنوز دلایل علمی قطعی برای این مسئله وجود ندارد، اما بسیاری از افراد با کاهش مصرف لبنیات بهبود یافتهاند.
- غذاهای چرب و فستفود: غذاهای چرب مانند فستفودها و مواد غذایی فرآوریشده میتوانند التهاب در بدن را افزایش داده و باعث تشدید جوشها شوند.
6. عوامل محیطی و استفاده از محصولات نامناسب
آلودگی هوا، گرد و غبار و رطوبت زیاد میتواند باعث بسته شدن منافذ پوست و ایجاد جوش صورت شوند. این آلودگیها به راحتی روی پوست تجمع پیدا میکنند و اگر پوست بهخوبی تمیز نشود، چربی و آلودگیها در منافذ گیر کرده و باعث جوش های صورت می شوند.
انواع جوش صورت با عکس
اگر علت پدید آمدن آکنه صورت را بررسی کرده باشید، اطلاعات زیادی درباره جوش های صورت به دست آورده اید. حالا نوبت به انواع جوش صورت میرسد. بله، جوشهای صورت انواع مختلفی دارند. شناخت آنها به شما کمک میکند تا بدانید که جوشهای صورت شما از چه نوع است و چگونه باید با آنها برخورد کنید.
1. جوش سرسفید: این نوع جوش وقتی به وجود میآید که چربی و سلولهای مرده، زیر پوست گیر کنند و منافظ پوست بسته شوند. جوش سرسفید بهصورت یک نقطه کوچک سفید روی پوست ظاهر میشود و زیر سطح پوست باقی میماند.
2. جوش سرسیاه: در جوشهای سرسیاه منافذ پوست باز میمانند اما چربی و سلولهای مرده در آن گیر میکنند. تماس با هوا باعث میشود که این ترکیب تیره شود، به همین دلیل این نوع جوشها سیاه دیده میشوند.
3. پاپولها: پاپولها جوشهای قرمز و ملتهبی هستند که سطح پوست را برجسته میکنند. این جوشها معمولا بدون سر سفید یا سیاه هستند. وقتی این جوشها را لمس کنید، کمی دردناکاند.
4. پوسچولها: این جوشها شبیه پاپولها اما حاوی چرک هستند و بهصورت برجستگیهای قرمز با سر سفید یا زرد ظاهر میشوند. وقتی پوست ملتهب شود و چرک داخل آن شکل بگیرد، پوسچول ایجاد میشود.
5. ندولها: ندولها جوشهای بزرگ و سفتی هستند که عمق بیشتری در پوست دارند. آنها معمولا بسیار دردناکاند و ممکن است مدت زیادی طول بکشد تا از بین بروند.
6. کیستها: کیستها نوعی جوشهای بزرگ و چرکی هستند که در عمق پوست ایجاد میشوند. این نوع جوشها دردناک بوده و اگر بهدرستی درمان نشوند، ممکن است جای زخم باقی بگذارند.
انواع آکنه بر اساس شدت
متخصصان پوست آکنه یا همان جوش صورت را بر اساس شدت رتبه بندی میکنند:
درجه 1 (خفیف): معمولا جوشهای سرسفید و سرسیاه با چند پاپول و پوسچول.
درجه 2 (آکنه متوسط یا پوسچولار): چندین پاپول و پوسچول، بیشتر روی صورت شما.
درجه 3 (آکنه با شدت متوسط یا ندولوسیستیک): پاپول ها و پوسچول های متعدد همراه با ندول های گهگاه ملتهب.
درجه 4 (آکنه ندولوسیستیک شدید): تعداد زیادی جوش و ندول بزرگ، دردناک و ملتهب.
درمان جوش صورت با دارو (از نظر علمی)
حالا که با علت و انواع جوش صورت آشنا شدید باید به دنبال راهکارهای درمانی مناسب باشید. البته قابل ذکر است که درمان جوش و آکنه باید توسط پزشک انجام گیرد؛ زیرا درمان جوش با توجه به شدت و نوع جوش متفاوت است. اما به طور کلی پرکاربردترین و بهترین دارو درمان جوش صورت شامل موارد زیر است:
1. رتینوئیدها
یکی از پرکاربردترین داروهای درمانی جوش صورت، رتینوئیدها است. این دارو از ویتامین A ساخته شده و به دو شکل مختلف موضعی و خوراکی وجود دارد.
نکات مهم:
- ممکن است در ابتدای درمان آکنه صورت با رتینوئیدها پوست شما کمی قرمز و خشک شود، اما این عوارض معمولا بعد از چند هفته برطرف میشوند.
- برای کاهش تحریک پوست، از محصولات ملایم و مرطوبکنندههای مناسب استفاده کنید.
2. آنتیبیوتیکهای موضعی
از دیگر داروهای پرکاربرد برای درمان جوش صورت آنتیبیوتیکهای موضعی است. این داروها با کاهش التهاب و باکتریهای پوست (باکتری هایی که باعث جوش می شوند) باعث از بین بردن جوش صورت می شوند.
معروف ترین آنتی بیوتیکهای موضعی برای درمان آکنه شامل:
- کلیندامایسین
- اریترومایسین
- داپسون
- مینوسیکلین
در درمان آکنه صورت در بین آنتی بیوتیک های موضعی داپسون بسیار معروف است. داپسون موضعی یک آنتی بیوتیک سولفون جدید بوده که خواص ضد التهابی دارد. تحقیقات نشان داده است که داپسون موضعی برای آکنه های خفیف تا متوسط بسیار موثر است.
نکته: داپسون موضعی در دو غلظت 5 درصد (دو بار در روز) و 7.5 درصد (یک بار در روز) وجود دارد.
نکات مهم:
- استفاده از این داروها باید تحت نظر پزشک داروساز انجام شود تا دچار مقاومت باکتریایی نشوید و کمترین عوارض را تجربه کنید.
- به منظور افزایش اثربخشی آنتی بیوتیک، پزشک معمولا آنتیبیوتیکهای موضعی با رتینوئیدهای موضعی را به صورت ترکیبی تجویز میکند.
- استفاده همزمان از بنزوئیل پراکسید با آنتیبیوتیکهای موضعی میتواند مقاومت باکتریایی را کاهش دهد اما باید تحت نظر پزشک باشد.
- بهتر است از مصرف همزمان آنتیبیوتیکهای خوراکی و موضعی اجتناب شود و هرگز آنتی بیوتیک موضعی به تنهایی به عنوان درمان تکی استفاده نشود، مگر اینکه پزشک شما این چنین تجویز کرده باشد.
- اگر پس از قطع آنتی بیوتیک موضعی، آکنه یا جوش صورت دوباره ظاهر شد، بهتر است از همان آنتی بیوتیک قبلی دوباره استفاده کنید.
3. آنتیبیوتیکهای خوراکی
آنتی بیوتیک های خوراکی یکی از دیگر داروهای موثر برای درمان جوش صورت است. آنتی بیوتیک خوارکی معمولا برای جوشهای شدید و التهابی تجویز میشوند. این دارو نیز مانند مورد قبل باعث کاهش التهاب و باکتریها میشود. معروف ترین آنتی بیوتیکهای خوراکی برای کاهش آکنه صورت شامل:
- داکسیسایکلین
- مینو سایکلین
- سارسیکلین
4. بنزوئیل پراکسید
بنزوئیل پراکسید یک داروی موضعی (صابون، شستشو، لوسیون، کرم و ژل) است که به کاهش جوشها کمک میکند و در اکثر داروخانهها بدون نسخه قابل تهیه است. بنزوئیل پراکسید با کاهش باکتری و چربی باعث از بین بردن جوش صورت می شود.
5. درمانهای هورمونی
درمان های هورمونی یکی دیگر از روش های درمان آکنه صورت است. تحقیقات نشان داده است که قرصهای ضد بارداری ترکیبی در درمان جوش صورت ولگاریس اثربخشی قابل توجهی دارند.
6. ایزوترتینوئین
ایزوترتینوئین یک داروی قوی است که معمولا برای جوشهای شدید و مقاوم استفاده میشود. این دارو تولید چربی پوست را تا 70 درصد کاهش می دهد و به درمان جوش صورت کمک می کند.
درمان خانگی جوش صورت
برای درمان جوش صورت استفاده از راهکارهای خانگی میتواند بسیار موثر باشد. برای از بین بردن جوش صورت در خانه موارد زیر را دنبال کنید:
1. درمان جوش صورت با عسل
عسل یک ماده طبیعی و موثر برای درمان جوشهاست؛ زیرا خواص ضدباکتریایی و ضدالتهابی دارد. استفاده از عسل روی پوست میتواند باکتریهای مضر را از بین ببرد و التهاب را کاهش دهد.
روش استفاده:
- یک لایه نازک از عسل طبیعی را روی جوشها بمالید.
- اجازه دهید 15 تا 20 دقیقه روی پوست بماند.
- سپس صورت خود را با آب ولرم بشویید.
- این کار را یک یا دو بار در هفته انجام دهید.
2. درمان آکنه صورت با آلوئهورا
آلوئهورا به دلیل خواص تسکیندهنده و ضدالتهابی خود، یکی از بهترین مواد طبیعی برای پوستهای حساس و ملتهب است. این گیاه میتواند به کاهش قرمزی و تورم جوشها کمک کند.
روش استفاده:
- ژل طبیعی آلوئهورا را از برگ گیاه خارج کنید.
- ژل را بهطور مستقیم روی جوشها بمالید.
- بگذارید 20 تا 30 دقیقه روی پوست بماند و سپس با آب بشویید.
- میتوانید این کار را روزانه تکرار کنید.
3. درمان جوش با سرکه سیب
سرکه سیب دارای خواص ضدباکتری و تنظیمکننده چربی پوست است. استفاده از سرکه سیب به عنوان تونر میتواند به کاهش چربیهای اضافی پوست و جلوگیری از انسداد منافذ کمک کند.
روش استفاده:
- مقداری سرکه سیب را با آب مخلوط کنید (آب سه برابر سرکه)
- با استفاده از پنبه، محلول را بهطور مستقیم روی پوست بزنید.
- بگذارید 5 تا 10 دقیقه بماند و سپس با آب سرد بشویید.
- این کار را روزی یک بار انجام دهید.
4. ماسک جوششیرین
جوششیرین خاصیت لایهبرداری دارد و میتواند به حذف سلولهای مرده پوست و تمیز کردن منافذ کمک کند.
روش استفاده:
- یک قاشق چایخوری جوششیرین را با کمی آب مخلوط کنید تا یک خمیر به دست آید.
- این خمیر را بهطور مستقیم روی جوشها بمالید و بگذارید 10 تا 15 دقیقه بماند.
- سپس صورت خود را با آب بشویید.
- این ماسک را یک بار در هفته استفاده کنید.
5. از بین بردن جوش صورت با آبلیمو
آبلیمو خاصیت آنتیباکتریال و روشنکننده دارد. استفاده از آن میتواند به خشک کردن جوشها و کاهش لکههای پوستی کمک کند. اما دقت کنید که آبلیمو ممکن است پوست را حساس کند، پس بهتر است شب ها از آن استفاده کنید.
روش استفاده:
- چند قطره آبلیمو را با کمی آب رقیق کنید.
- با استفاده از پنبه، آن را بهطور مستقیم روی جوشها بمالید.
- بگذارید 10 دقیقه بماند و سپس با آب بشویید.
- این کار را یک یا دو بار در هفته انجام دهید.
6. درمان جوش صورت با یخ
یخ باعث کاهش التهاب و بستن منافذ پوست میشود و یکی از راه های درمان خانگی آکنه صورت است.
روش استفاده:
- یک تکه یخ را در یک پارچه نازک بپیچید.
- به مدت 5 تا 10 دقیقه آن را روی جوش قرار دهید.
- این کار را چند بار در روز تکرار کنید.
7. درمان جوش صورت با خمیر دندان
خمیر دندان یکی از راه های درمان خانگی جوش های صورت است. برخی از ترکیبات موجود در خمیر دندان، مانند جوششیرین و پراکسید هیدروژن، میتوانند به درمان سریع جوش صورت کمک کنند. استفاده از این روش ممکن است برای برخی پوست ها حساسیت زا باشد؛ پس با احتیاط از آن استفاده کنید.
روش استفاده:
- مقدار کمی خمیر دندان را بهطور مستقیم روی جوش بمالید.
- بگذارید چند ساعت یا ترجیحا شب تا صبح بماند.
- سپس صورت خود را با آب سرد بشویید.
- این کار را در صورت لزوم انجام دهید.
8. مراقبت از پوست
یکی از راهکارهای درمان جوش صورت در خانه مراقبت های روزانه ساده است. مهم ترین مراقبت ها پوستی که باید هر روز آنها را انجام دهید شامل موارد زیر است:
- حداقل یک بار در روز پوست خود را با آب گرم (نه داغ) و یک پاک کننده ملایم بشویید.
- بعد از ورزش یا عرق کردن، پوست خود را بشویید.
- محصولاتی که پوست شما را تحریک میکنند، پرهیز کنید.
- آرایش خود را در پایان روز یا قبل از رفتن به رختخواب پاک کنید.
- انتخاب یک مرطوب کننده بدون روغن برای استفاده روی پوست بعد از پاکسازی.
- از ترکیدن، برداشتن یا فشار دادن آکنه خودداری کنید.
جمع بندی
آکنه و جوش صورت نتیجه ترکیبی از عوامل مختلف مانند مسدود شدن منافذ، تولید بیش از حد چربی، تغییرات هورمونی، استرس، رژیم غذایی، عوامل محیطی و ژنتیکی است. هر کدام از این عوامل میتواند به تنهایی یا در ترکیب با عوامل دیگر باعث بروز جوشهای مختلف در صورت شود. فهمیدن علت و انواع جوش به شما کمک می کند تا بهترین روشهای درمان و پیشگیری را انتخاب کنید و پوست سالمتری داشته باشید. برای درمان جوش های صورت و مشورت رایگان با متخصص می توایند با رزرو نوبت از خانم دکتر کاغذی، مشاوره پوست آنلاین رایگان دریافت کنید.
مرجع: my.clevelandclinic.org، healthline.com، mayoclinic.org