قرص ملاتونین یک مکمل غذایی است که معمولاً برای بهبود کیفیت خواب و تنظیم ساعت خواب مورد استفاده قرار می گیرد. ملاتونین یک هورمون طبیعی در بدن است که توسط مغز تولید می شود و در تنظیم چرخه خواب و بیداری نقش دارد. مصرف این دارو می تواند به بهبود کیفیت خواب کمک کند. همچنین ملاتونین بر خلاف داروهای خواب آور دیگر اعتیاد آور نیست، اما مصرف آن نیاز به اطلاعات کامل درباره این دارو و مشاوره با پزشک داروساز دارد. برای اطلاعات بیشتر درباره این دارو در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.
برای استفاده ایمن و بدون عوارض جانبی بهتر است قبل از استفاده با فردی متخصص مشورت کنید. خانم دکتر کاغذی با ارائه مشاوره دارویی رایگان در این راه می تواند به شما کمک کند. برای دریافت مشاوره وارد صفحه زیر شوید و زمان مناسب را رزرو کنید. در زمان رزرو شده خانم دکتر با شما تماس خواهند گرفت تا شما را راهنمایی کنند:
مطالب این مقاله
ملاتونین چیست؟
ملاتونین هورمونی در بدن است که توسط مغز در پاسخ به تاریکی تولید می شود و نقش مهمی در تنظیم ساعت داخلی بدن (ساعت بیولوژیکی) و الگوی خواب دارد. در شرایط نور کم، تولید ملاتونین افزایش یافته و در معرض نور، تولید آن کاهش می یابد. مکمل های غذایی ملاتونین معمولاً از حیوانات یا میکروارگانیسم ها تهیه می شوند.
نحوه استفاده از قرص ملاتونین
نحوه استفاده از قرص ملاتونین باید با توجه به راهنمایی پزشک داروساز انجام شود. اما به طور کلی توصیه می شود، ملاتونین را 30 دقیقه قبل از خواب مصرف کنید؛ زیرا ملاتونین طبیعی تولید شده توسط بدن در زمان های نزدیک به خواب آزاد شده و باعث شروع فرآیند خوابیدن می شود.
همچنین بهتر است ملاتونین به صورت زیرزبانی مصرف شود. این روش مصرف، اجازه می دهد تا داروی ملاتونین به سرعت وارد جریان خون شود و اثربخشی آن بهبود یابد. اما اگر پزشک شما دستور دیگری داده باشد، طبق دستور ایشان مصرف کنید.
کاربرد قرص ملاتونین
قرص ملاتونین علاوه بر تنظیم خواب و بهبود کیفیت آن، در برخی مواقع کاربرد های دیگر نیز دارد. این دارو ممکن است در موارد زیر هم تجویز شود:
- بیماری آلزایمر
- ترک بنزودیازپین یا نیکوتین
- سرطان (درمان کمکی)
- سردرد (پیشگیری)
- بی خوابی
- جت لگ
- اختلال شیفت کاری
- اختلالات خواب
- ترومبوسیتوپنی (ناشی از شیمی درمانی)
- افسردگی زمستانی
- دیسکینزی دیررس
- اضطراب قبل و بعد از جراحی
دوز مناسب قرص ملاتونین
دوز مناسب این دارو با توجه به شرایط هر فرد و نوع بیماری متفاوت است و پزشک یا داروساز دوز مناسب هر فرد را مشخص می کند. اما به صورت کلی با توجه به نیاز هر فرد دوزهای این دارو همانند زیر است:
- سرطان برای درمان کمکی: 10 الی 50 میلی گرم در طول روز
- سردرد خوشه ای برای پیشگیری: 10 میلی گرم
- سردرد میگرنی: 3 میلی گرم شبانه
- بیخوابی: 3 الی 5 میلی گرم
- مشکل در به خواب رفتن: 5 میلی گرم 3 الی 4 ساعت قبل از خواب به مدت 4 هفته
- ترک نیکوتین: 3 میلی گرم 3.5 ساعت پس از ترک سیگار
- افسردگی زمستانی: 125 میلی گرم دو بار در روز
عوارض جانبی داروی ملاتونین
علاوه بر کاربرد و فواید قرص ملاتونین، مصرف نادرست از آن می تواند باعث عوارض جانبی جدی شود. برای جلوگیری از عوارض های جانبی بهتر است طبق دستورات پزشک داروساز از این دارو استفاده کنید. اما به طور کلی اگر پس از مصرف این دارو هر گونه علائمی در وضعیت خود مشاهده کردید، فورا به پزشک یا داروساز اطلاع دهید. برخی از شایع ترین عوارضات ممکن شامل:
- گرفتگی شکم
- کاهش هوشیاری
- اختلال در ریتم شبانه روزی
- خستگی روز
- افسردگی (گذرا)
- سرگیجه
- خواب آلودگی
- دیسفوری در بیماران افسرده
- سردرد
- تحریک پذیری
تداخل دارویی قرص ملاتونین
تداخل دارویی میان ملاتونین و دیگر داروها می تواند اثرات جانبی را افزایش می دهد. پس اگر داروی دیگری مصرف می کنید، برای جلوگیری از این موضوع بهتر است لیست این داروها را به پزشک یا داروساز گزارش دهید. در صورت وجود تداخل میان داروهای شما ،داروساز ابتدا آنها را شناسایی کرده و سپس ممکن است دارویی را حذف یا جایگزین کند. اما به طور کلی در ادامه برای آشنایی بهتر تداخلات دارویی بین ملاتونین و داروهای دیگر را بررسی می کنیم:
- اکسیبات های کلسیم/منیزیم/پتاسیم/سدیم
این اکسیبات با ملاتونین می توانند اثرات فارماکودینامیک افزایشی داشته باشند. مصرف همزمان آنها با داروی ملاتونین می تواند منجر به آرامبخشی عمیق، افسردگی تنفسی، کما و در نهایت مرگ شود.
- فکسینیدازول
فکسینیدازول می تواند سطح یا اثر قرص ملاتونین را افزایش دهد؛ زیرا تأثیرات آن بر متابولیسم آنزیم CYP1A2 در کبد است. استفاده همزمان این داروها با ملاتونین توصیه نمی شود و به جای آن باید داروی دیگری را جایگزین کرد.
- فلووکسامین، متوکسالن، مکزیلتین، ویلوکسازین، زیلوتن
این داروها نیز تأثیرات مشابه فکسینیدازول را دارند و می توانند سطح یا اثر ملاتونین را افزایش دهند، به ویژه با تأثیر بر متابولیسم آنزیم CYP1A2. به همین دلیل، مصرف همزمان آنها با ملاتونین توصیه نمی شود و در صورت لزوم باید داروی جایگزین انتخاب شود.
- پروپوفول
مصرف همزمان ملاتونین با پروپوفول (یک آرام بخش) توصیه نمی شود؛ زیرا هر دو دارو می توانند اثرات آرام بخشی را افزایش دهند.
- روکاپاریب
مصرف همزمان روکاپاریب با داروی ملاتونین نیز ممکن است سطح یا اثر ملاتونین را افزایش دهد، بنابراین در صورت لزوم باید از مصرف همزمان آنها خودداری شود.
- داروهای ضد انعقاد و ضد پلاکت
مصرف همزمان این نوع داروها با ملاتونین باعث کاهش لخته شدن خون می شوند. به همین خاطر استفاده ترکیبی از ملاتونین با آنها ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهد.
- داروهای فشار خون
مصرف همزمان داروی های فشار خون با ملاتونین ممکن است فشار خون را بدتر کند.
- داروهای دیابت
قرص ملاتونین ممکن است بر سطح قند تأثیر بگذارد. پس اگر از داروهای دیابت استفاده می کنید، قبل از استفاده از ملاتونین با پزشک خود صحبت کنید.
به طور کلی استفاده همزمان این داروها با ملاتونین باید با احتیاط و تحت نظارت پزشک داروساز انجام شود. در صورتی که نیاز به استفاده از هر دو دارو وجود داشته باشد، دوزها و مدت زمان مصرف باید توسط داروساز تعیین شود.
موارد احتیاط مصرف قرص ملاتونین
برای کاهش عوارض جانبی قرص ملاتونین و بیشتر تاثیرگذاری به موارد زیر توجه کنید:
- بارداری و شیردهی: اگر مادر باردار یا شیرده هستید، استفاده از ملاتونین یا هر مکمل دیگری، به ویژه حین بارداری و شیردهی، نیازمند مشورت با پزشک داروساز است. این دوران یکی از حساس ترین دوران زندگی هر فردی است پس قبل از مصرف هر دارویی باید با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
- خواندن برچسب: برای استفاده بهینه از این مکمل، برچسب آن را به دقت مطالعه کنید و اگر سوالی برای شما پیش آمد از داروساز متخصص بپرسید.
- استفاده عاقلانه: به یاد داشته باشید که عبارت “طبیعی” همیشه به معنای “ایمن” نیست. به منظور استفاده عاقلانه از مکمل های غذایی مانند ملاتونین، به توصیه های پزشک خود توجه کنید.
- رانندگی نکنید: از آنجایی که داروی ملاتونین می تواند باعث خواب آلودگی در طول روز شود، در عرض پنج ساعت پس از مصرف آن، رانندگی نکنید و از ماشین آلاتی که نیاز به هوشیاری دارند استفاده نکنید.
جمع بندی
قرص ملاتونین یک راه حل طبیعی و موثر برای مشکلات خواب و تنظیم ساعت خواب است. با این حال، استفاده از آن باید طبق دستورات پزشک داروساز انجام بگیرد. پس اگر شما یا عزیزانتان با مشکلات خواب روبرو هستید، بهتر است با فردی متخصص مشورت کنید تا بهترین راهکار را برای شما انتخاب کند.
منابع:
reference.medscape.com
