داروی درمان جوش صورت؛ داروهای درمان آکنه و عوارض جانبی آن‌ها

تحقیقات نشان می‌دهد که بیش از ۸۵٪ نوجوانان و نزدیک به ۴۰٪ بزرگسالان آکنه یا جوش صورت را تجربه کرده اند. بروز ناگهانی انواع جوش صورت مانند جوش‌های سرسفید، چرکی یا جوش سرسیاه باعث می‌شود بسیاری از افراد به دنبال بهترین داروی درمان جوش صورت باشند تا این مشکل را سریع و مؤثر کنترل کنند. دنیای درمان آکنه گسترده و پیچیده است. از داروی درمان فوری جوش صورت گرفته تا داروهای طولانی‌مدت، از کرم‌ها و ژل‌های موضعی تا قرص جوش صورت قوی و داروهای آکنه خوراکی، هر گزینه دارای مکانیسم اثر خاص و عوارض احتمالی است. انتخاب نادرست دارو نه تنها نتیجه مطلوب را به همراه ندارد، بلکه میتواند وضعیت پوست را تشدید کند.

در این مقاله از وبلاگ علمی دکتر کاغذی قصد داریم انواع داروهای ضد جوش صورت را بررسی کنیم، مکانیسم عملکرد هر دارو را توضیح دهیم و عوارض جانبی آن‌ها را تحلیل کنیم. پس اگر قصد دارید داروهای ضدجوش را بشناسید، در ادامه همراه ما باشید.

چرا انتخاب بهترین داروی آکنه مهم است؟

انتخاب بهترین داروی آکنه

آکنه دلایل مختلفی دارد؛ از تغییرات هورمونی و ژنتیک گرفته تا تغذیه و سبک زندگی. در بسیاری از افراد درمان خانگی یا استفاده از ماسک‌های طبیعی نتیجه مطلوبی ندارد و درمان تنها از طریق داروی ضد جوش صورت یا حتی داروهای آکنه خوراکی امکان پذیر است. انتخاب نادرست دارو می‌تواند نه تنها نتیجه ندهد، بلکه پوست را بدتر هم کند. بنابراین آشنایی با انواع داروهای درمان آکنه و عوارض جانبی آن‌ها ضروری است.

داروهای موضعی برای جوش صورت

داروهای موضعی معمولاً اولین انتخاب پزشکان برای کنترل آکنه‌های خفیف تا متوسط هستند. این داروها مستقیما روی پوست استفاده می‌شوند و معمولا به شکل کرم، شل یا فوم هستند. بهترین داروهای موضعی برای جوش صورت شامل:

۱. رتینوئیدهای موضعی (Retinoids)

رتینوئید از مشتقات ویتامین A است و یکی از مؤثرترین داروهای ضد جوش صورت محسوب می‌شود. این دارو با تأثیر مستقیم روی چرخه سلولی پوست، باعث می‌شود سلول‌های مرده راحت‌تر دفع شده و منافذ پوستی باز بمانند. همین موضوع جلوی بسته شدن فولیکول‌ها و تشکیل جوش‌های سرسیاه و سرسفید را می‌گیرد. علاوه بر این، رتینوئیدها خاصیت ضدالتهابی نیز دارند و می‌توانند قرمزی و التهاب ناشی از آکنه را کاهش دهند.

پزشکان معمولا این دارو را برای آکنه‌های خفیف تا متوسط تجویز می‌کنند و گاهی هم در کنار داروی درمان جوش صورت دیگر برای اثر بهتر استفاده می‌شود. مصرف منظم رتینوئیدها نه تنها به کاهش جوش کمک می‌کند بلکه لکه‌های تیره ناشی از آکنه و چین‌وچروک‌های سطحی پوست را هم کاهش می‌دهد. با این حال، شروع مصرف آن ممکن است همراه با تشدید موقت جوش‌ها باشد که پس از چند هفته برطرف می‌شود.

۲. آنتی‌بیوتیک‌های موضعی

آنتی‌بیوتیک‌های موضعی مانند کلیندامایسین و اریترومایسین برای کنترل باکتری Cutibacterium acnes (باکتری مولد آکنه) استفاده می‌شوند. این داروی درمان جوش صورت التهاب را کاهش داده و از رشد میکروب‌های مضر در سطح پوست جلوگیری می‌کنند. بیشتر برای آکنه‌های التهابی و چرکی مناسب اند و معمولا به‌تنهایی تجویز نمی‌شوند، زیرا در مصرف طولانی‌مدت می‌توانند باعث مقاومت باکتریایی شوند. به همین دلیل پزشکان اغلب آن را در ترکیب با بنزوئیل پراکسید یا رتینوئیدها می‌دهد تا هم اثر ضدباکتریایی قوی‌تری داشته باشد و هم احتمال مقاومت باکتری کم شود. مصرف آنتی‌بیوتیک موضعی معمولا نتایج قابل قبولی در چند هفته اول نشان می‌دهد. آنتی بیوتیک موضعی به شکل ژل، لوسیون یا محلول در بازار موجود است و به‌طور مستقیم روی نواحی درگیر مالیده می‌شود. رعایت منظم مصرف دارو و استفاده در کنار شوینده‌های مناسب می‌تواند اثربخشی آن را بیشتر کند.

۳. بنزوئیل پراکسید (Benzoyl Peroxide)

بنزوئیل پراکسید یکی از شناخته‌شده‌ترین داروی درمان جوش صورت است و سال‌هاست که به‌عنوان یک داروی جوش صورت پرکاربرد تجویز می‌شود. این ماده خاصیت ضدباکتریایی بسیار قوی دارد و مستقیما باکتری‌های مولد آکنه را از بین می‌برد. علاوه بر آن، با لایه‌برداری سطحی، منافذ پوست را باز می‌کند و جلوی تشکیل جوش‌های سرسیاه و سرسفید را می‌گیرد.

نکته مهم در مورد بنزوئیل پراکسید این است که برخلاف آنتی‌بیوتیک‌ها، مقاومت باکتریایی نسبت به آن ایجاد نمی‌شود. همین ویژگی باعث شده که پزشکان اغلب آن را به‌صورت ترکیبی با رتینوئیدها یا آنتی‌بیوتیک‌های موضعی تجویز کنند. مصرف منظم این دارو معمولا بعد از ۳ تا ۴ هفته اثرات محسوسی نشان می‌دهد. غلظت‌های مختلفی از بنزوئیل پراکسید در بازار وجود دارد (۲.۵٪، ۵٪ و ۱۰٪) و انتخاب غلظت مناسب باید با مشورت پزشک باشد تا کمترین تحریک پوستی ایجاد شود.

۴. اسید سالیسیلیک (Salicylic Acid)

اسید سالیسیلیک یک بتاهیدروکسی اسید (BHA) است که به عنوان یکی از بهترین داروی درمان جوش صورت به شمار می‌رود و خاصیت لایه‌برداری ملایم دارد. این دارو بیشتر برای افرادی مناسب است که از جوش‌های غیرالتهابی مثل جوش‌های سرسیاه و سرسفید رنج می‌برند. مکانیسم اثر آن به این صورت است که سلول‌های مرده سطح پوست را شل می‌کند و به پاک شدن منافذ مسدود کمک می‌کند. در نتیجه جلوی ایجاد جوش‌های جدید گرفته می‌شود.

علاوه بر این، سالیسیلیک اسید می‌تواند التهاب‌های خفیف پوستی را کاهش دهد و ظاهر پوست را روشن‌تر کند. به همین دلیل معمولا در شوینده‌ها، ژل‌ها و تونرهای ضدجوش به‌کار می‌رود. استفاده منظم و صحیح از این دارو می‌تواند نقش مؤثری در پیشگیری از بازگشت جوش‌ها داشته باشد. با این حال، مصرف بیش‌ازحد یا در پوست‌های حساس می‌تواند منجر به تحریک شود. پزشکان توصیه می‌کنند مصرف آن با مرطوب‌کننده مناسب همراه باشد.

داروهای آکنه خوراکی (سیستمیک)

وقتی آکنه شدید یا مقاوم به درمان‌های موضعی باشد، پزشک داروهای آکنه خوراکی تجویز می‌کند. این داروها تأثیر عمیق‌تری روی بدن دارند و معمولاً برای آکنه‌های کیستیک یا گسترده استفاده می‌شوند. بهترین داروی درمان جوش صورت خوراکی یا سیستمیک شامل:

۱. آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی

آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی مانند تتراسایکلین، داکسی‌سایکلین و مینوسایکلین سال‌هاست که به‌عنوان خط درمانی آکنه متوسط تا شدید استفاده می‌شوند. این نوع دارو با کاهش تعداد باکتری‌های Cutibacterium acnes و همچنین اثر ضدالتهابی، می‌تواند جوش‌های چرکی و ملتهب را به‌طور چشمگیری بهبود دهد. معمولاً این داروها برای چند ماه تجویز می‌شوند و سپس قطع یا با داروهای دیگر جایگزین می‌گردند.

نکته مهم این است که آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی نباید به‌تنهایی برای مدت طولانی مصرف شود، زیرا خطر مقاومت باکتریایی وجود دارد. پزشکان اغلب آن‌ها را همراه با داروهای موضعی مانند بنزوئیل پراکسید تجویز می‌کنند تا این خطر کاهش یابد. مصرف منظم و طبق دستور پزشک می‌تواند نتایج خوبی به همراه داشته باشد، اما خوددرمانی یا مصرف طولانی‌مدت بدون نظارت می‌تواند آسیب‌زا باشد.

۲. داروهای هورمونی

در خانم‌ها یکی از علت‌های شایع آکنه، نوسانات هورمونی و افزایش آندروژن‌هاست. در این موارد، داروی درمان جوش صورت هورمونی مانند قرص‌های ضدبارداری ترکیبی یا داروهایی مانند اسپیرونولاکتون تجویز می‌شود. این داروها با کاهش سطح هورمون‌های مردانه یا تعدیل اثر آن‌ها روی غدد چربی، باعث کاهش تولید سبوم و در نتیجه بهبود آکنه می‌شوند. استفاده از داروهای هورمونی معمولاً برای خانم‌هایی مناسب است که آکنه‌های مقاوم، عودکننده یا مرتبط با دوره قاعدگی دارند.

اثر این داروها به‌طور تدریجی ظاهر می‌شود و معمولا بعد از چند ماه نتیجه کامل قابل مشاهده است. البته باید توجه داشت که این داروها برای آقایان تجویز نمی‌شود و مصرف آن‌ها نیازمند بررسی وضعیت هورمونی فرد است. پزشکان معمولا این روش را در کنار درمان‌های موضعی و سبک زندگی سالم توصیه می‌کنند.

عوارض داروهای هورمونی:

• افزایش وزن یا احتباس مایعات
• تغییرات خلقی و نوسانات روحی
• حساسیت یا درد سینه‌ها
• نامنظمی یا تغییر در چرخه قاعدگی

۳. ایزوترتینوئین (Isotretinoin)

ایزوترتینوئین که بیشتر با نام تجاری Accutane شناخته می‌شود، قوی‌ترین و مؤثرترین قرص جوش صورت قوی است. این دارو برای آکنه‌های کیستیک، ندولار یا مواردی که به درمان‌های دیگر پاسخ نداده‌اند، تجویز می‌شود. ایزوترتینوئین با کاهش شدید فعالیت غدد چربی، کوچک کردن آن‌ها و جلوگیری از انسداد منافذ عمل می‌کند.

در بسیاری از بیماران، یک دوره درمانی ۴ تا ۶ ماهه می‌تواند منجر به بهبودی طولانی‌مدت یا حتی دائمی شود. با این حال، این دارو عوارض جدی دارد و باید حتماً تحت نظر پزشک متخصص پوست مصرف شود. مهم‌ترین نکته این است که در دوران بارداری به‌هیچ‌وجه نباید مصرف شود، زیرا خطر ناهنجاری جنینی بسیار بالا دارد. در طول درمان نیز آزمایش‌های خون دوره‌ای برای بررسی عملکرد کبد و سطح چربی‌ها ضروری است.

عوارض ایزوترتینوئین:

• خشکی شدید لب‌ها و پوست
• خونریزی بینی به دلیل خشکی مخاط
• افزایش چربی خون و آسیب کبدی
• افسردگی یا تغییرات خلقی
• ناهنجاری‌های شدید جنینی در صورت مصرف در بارداری

بهترین داروی درمان سریع جوش صورت

بعضی افراد به دنبال داروی درمان فوری جوش صورت هستند، مخصوصاً قبل از یک مهمانی یا رویداد مهم. واقعیت این است که هیچ دارویی یک‌شبه جوش را از بین نمی‌برد، اما برخی داروها می‌توانند التهاب را سریع کاهش دهند:

• کرم یا ژل بنزوئیل پراکسید: اثر سریع ضدباکتری.
• ژل رتینوئید موضعی: کمک به خشک شدن سریع جوش.
• تزریق کورتون (توسط پزشک): برای جوش‌های کیستیک بزرگ، نتایج فوری دارد.

بهترین داروی آکنه از دید متخصصان

انتخاب بهترین داروی درمان جوش صورت و آکنه به عوامل متعددی بستگی دارد:

• شدت و نوع آکنه (خفیف، متوسط، شدید).
• جنسیت و وضعیت هورمونی.
• سابقه مصرف دارو و پاسخ بدن.
• شرایط پوستی و حساسیت‌ها

در آکنه‌های خفیف معمولا ترکیب رتینوئید و بنزوئیل پراکسید بهترین نتیجه را دارد. در آکنه‌های متوسط تا شدید، آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی یا ایزوترتینوئین به‌عنوان بهترین دارو برای آکنه در نظر گرفته می‌شوند.

داروهای طبیعی و مکمل‌ها برای درمان جوش

برخی افراد به جای داروهای شیمیایی به سراغ روش‌های طبیعی می‌روند. البته باید توجه داشت که این‌ها بیشتر مکمل درمان هستند، نه جایگزین قطعی:

• روغن درخت چای: خاصیت ضدباکتری
• زینک (روی): کاهش التهاب
• مکمل‌های امگا 3: کمک به بهبود سلامت پوست

داروی درمان فوری جوش صورت؛ تبلیغ یا واقعیت؟

بازار پر از محصولاتی است که ادعا می‌کنند بهترین داروی درمان سریع جوش صورت هستند. اما بیشتر این تبلیغات اغراق‌آمیزند. واقعیت این است که درمان مؤثر آکنه زمان‌بر است و نیاز به صبر دارد. البته برخی داروی درمان جوش صورت و محصولات ضدالتهاب می‌توانند موقتاً قرمزی و التهاب را کم کنند، اما ریشه مشکل را حل نمی‌کنند.

نتیجه‌گیری؛ بهترین داروی درمان جوش و آکنه کدام است؟

هیچ بهترین داروی جوش صورت مطلق وجود ندارد. انتخاب دارو به نوع پوست، شدت آکنه و شرایط فردی بستگی دارد. برای بعضی افراد یک داروی ضد جوش صورت موضعی کافی است، در حالی که دیگران به قرص جوش صورت قوی مانند ایزوترتینوئین نیاز دارند.

آنچه اهمیت دارد این است که درمان باید علمی و تحت نظر متخصص پوست انجام شود. اگر به دنبال بهترین داروی درمان جوش و آکنه هستید، به جای اعتماد به تبلیغات، بهتر است با پزشک مشورت کنید تا مناسب‌ترین گزینه برای شما انتخاب شود.

منابع:

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/acne/diagnosis-treatment/drc-20368048

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/acne/diagnosis-treatment/drc-20368048