جوش سرسیاه؛ علت و درمان خانگی جوش های سر سیاه

جوش سرسیاه نمونه ای شایع از آکنه است که به دلیل مسدود شدن منافذ پوست با چربی اضافی و سلول‌های مرده ایجاد می‌شود. این جوش‌ها به دلیل قرار گرفتن در معرض هوا، اکسید شده و به رنگ سیاه در می‌آیند. برخلاف جوش‌های چرکی، جوش‌های سرسیاه بدون التهاب و درد هستند، اما به هر حال ناخشایند هستند. درمان این نوع جوش ها روش های مختلفی دارد که در ادامه این مقاله همه آنها را بررسی می کنیم.

نواحی رایج برای ایجاد جوش سرسیاه

جوش‌های سرسیاه میتواند هر جای بدن ظاهر شود مانند:

• جوش سر سیاه بینی
• جوش سر سیاه در بدن مانند گردن، پشت، سینه، شانه‌ها
• جوش سر سیاه گوش
• پیشانی و چانه

علل ایجاد جوش سر سیاه

برای اینکه جوش سرسیاه را از بین ببرید، ابتدا باید علت آن را تشخیص دهید و سپس بهترین راهکار را انتخاب کنید. علت اصلی جوش های سر سیاه شامل:

1. افزایش تولید چربی (سبوم)

پوست ما برای حفظ رطوبت، چربی طبیعی تولید می‌کند. اما گاهی غدد چربی بیش‌ازحد فعال شده و مقدار زیادی سبوم ترشح می‌کند. این چربی اضافی در کنار آلودگی‌ها و سلول‌های مرده باعث بسته شدن منافذ پوست می شود. وقتی این چربی درون منافذ پوست با هوا تماس پیدا کند، اکسید شده و به رنگ سیاه درمی‌آید. افرادی که پوست چرب دارند، بیشتر در معرض جوش‌های سرسیاه هستند.

2. تجمع سلول‌های مرده

پوست ما به طور مداوم سلول‌های مرده را از سطح خود جدا می‌کند، اما گاهی این سلول‌ها روی پوست باقی می‌مانند و همراه با چربی اضافی، منافذ را مسدود می‌کنند. این انسداد راهی برای خروج چربی باقی نمی‌گذارد و باعث ایجاد جوش‌های سرسیاه می‌شود.

3. عدم رعایت بهداشت پوست

شستن صورت یک گام مهم در حفظ سلامت پوست است. اگر پوست به‌طور مرتب شسته نشود، چربی، گرد و غبار، آلودگی‌های محیطی و مواد آرایشی در منافذ پوست جمع شده و در نهایت باعث ایجاد جوش سرسیاه می‌شود. البته شستشوی بیش‌ازحد نیز مضر است؛ زیرا پوست را خشک کرده و غدد چربی را وادار به تولید چربی بیشتر می‌کند.

4. تغییرات هورمونی

هورمون‌ها نقش مهمی در تولید چربی پوست دارند. در دوران بلوغ، بارداری، قاعدگی و حتی استرس زیاد، سطح برخی هورمون‌ها در بدن تغییر کرده و باعث افزایش ترشح چربی می‌شود. این تغییرات هورمونی می‌تواند غدد چربی را تحریک کرده و احتمال ایجاد جوش‌های سرسیاه را بیشتر می کند.

5. تغذیه نامناسب

رژیم غذایی تاثیر مستقیمی بر سلامت پوست دارد. مصرف بیش‌ازحد غذاهای چرب، فست‌فودها، لبنیات پرچرب و مواد قندی باعث افزایش تولید چربی در پوست شده و منافذ را مسدود می‌کند. این شرایط زمینه‌ساز ایجاد جوش‌های سرسیاه و سایر مشکلات پوستی است. سعی کنید در رژیم غذایی خود میوه‌ها، سبزیجات، آب کافی و غذاهای سرشار از آنتی‌اکسیدان قرار دهید. اگرچه رژیم غذایی تنها عامل ایجاد جوش‌های سرسیاه نیست، اما نقش مهمی در پیشگیری و کنترل آن دارد.

6. استرس

استرس نه‌تنها روی سلامت روان تاثیر می‌گذارد، بلکه باعث افزایش تولید برخی هورمون‌ها مانند کورتیزول می‌شود که غدد چربی را تحریک کرده و تولید سبوم را افزایش می‌دهد. این افزایش چربی می‌تواند منافذ را مسدود کند و زمینه‌ساز جوش‌های سرسیاه شود.

7. مصرف محصولات مراقبتی نامناسب

برخی از کرم‌ها، لوازم آرایشی و محصولات مراقبتی ترکیباتی در خود دارند که منافذ پوست را مسدود کرده و باعث ایجاد جوش سر سیاه می‌شوند. اصطلاح “کومدون‌زا” برای محصولاتی به کار می‌رود که می‌توانند جوش‌های سرسیاه و آکنه ایجاد کنند. به همین دلیل هنگام خرید محصولات آرایشی حتما روی بسته را مشاهده کنید و محصولی را انتخاب کنید که “غیرکومدون‌زا” یا “بدون چربی” باشد. همچنین پاک کردن کامل آرایش قبل از خواب و استفاده از تونرهای مناسب به کاهش اثرات منفی این محصولات کمک می‌کند.

8. محیط آلوده

زندگی در شهرهای بزرگ و صنعتی، قرار گرفتن در معرض دود، گرد و غبار و آلودگی‌های محیطی می‌تواند به بسته شدن منافذ پوست کمک کند. ذرات ریز آلاینده‌ها روی پوست جمع شده و با ترکیب شدن با چربی طبیعی پوست، جوش‌های سرسیاه را افزایش می‌دهند.

روش‌های درمان جوش سرسیاه

لازمه درمان جوش سرسیاه رعایت نکات زیر است:

• پوست خود را دو بار در روز با یک شوینده ملایم بشویید تا از آلودگی ها پاک شود.
• هر 2 تا 3 روز در هفته از اسکراب‌های ملایم استفاده کنید تا سلول‌های مرده از بین بروند.
• در طول روز آب زیادی بخورید و بدن خود را دهیداته نگه دارید. این کار باعث می شود تا سموم پوست دفع شود.
• تغذیه خود را بررسی کنید و در آن غذاهای چرب و قندی را حذف یا محدود کنید.
• از آرایش سنگین جلوگیری کنید و در انتخاب لوازم آرایشی دقت زیادی داشته باشید.

علاوه بر این نکات برای درمان پزشک متخصص راه های درمانی دارویی را توصیه میکند. پزشک معمولا موارد زیر را برای درمان تجویز می کند:

·       اسید سالیسیلیک

این ماده یک لایه‌بردار قوی است که به حل کردن چربی و سلول‌های مرده درون منافذ کمک می‌کند. همچنین خاصیت ضدالتهابی دارد و از ایجاد جوش‌های جدید جلوگیری می‌کند. اسید سالیسیلیک معمولا در شوینده‌ها و سرم‌های پوستی استفاده می‌شود.

·       اسید آزلائیک

این ماده دارای خاصیت ضدباکتری و ضدالتهاب است و به کاهش تولید چربی پوست کمک می‌کند. علاوه بر درمان جوش سر سیاه، در کاهش لک‌های پوستی و روشن شدن رنگ پوست نیز موثر است. اسید آزائیک در کرم‌ها و ژل‌های درمانی یافت می‌شود.

·       بنزوئیل پراکسید

بنزوئیل پراکسید ترکیب ضدباکتری قوی که به کاهش التهاب و از بین بردن باکتری‌های ایجادکننده جوش کمک می‌کند. این ماده همچنین باعث لایه‌برداری ملایم پوست شده و منافذ را باز نگه می‌دارد. این ماده معمولا در غلظت‌های مختلف در کرم‌ها و ژل‌ها موجود است.

·       رتینوئیدها

ترکیبات رتینوئید که از ویتامین A مشتق شده‌اند، به باز کردن منافذ بسته و جلوگیری از ایجاد جوش سر سیاه کمک می‌کنند. رتینوئیدها همچنین روند بازسازی پوست را تسریع کرده و تولید چربی را متعادل می‌کنند. این درمان معمولا برای پوست‌های مقاوم‌تر تجویز می‌شود.

درمان‌های خانگی جوش سرسیاه

در کنار رعایت نکات ضروری میتوانید از روش های درمان خانگی استفاده کنید. بهترین روش های درمانی خانگی آکنه شامل:

۱. بخور صورت (باز کردن منافذ)

بخور دادن یکی از بهترین روش‌ها برای نرم کردن جوش‌های سرسیاه و باز کردن منافذ پوست است. بخور، چربی و آلودگی‌های جمع‌شده در منافذ را نرم می‌کند و به تخلیه راحت‌تر آنها کمک می‌کند. برای انجام بخور صورت مراحل زیر را دنبال کنید:

1. یک قابلمه آب را بجوشان و مقداری گیاه خشک مثل بابونه یا چای سبز داخل آن بریزید.
2. صورت خود را حدود ۱۰ دقیقه بالای بخار نگه دارید (توجه داشته باشید که فاصله مناسبی با بخور داشته باشید)
3. بعد از بخور، با یک دستمال تمیز یا ابزار مخصوص، جوش‌های سرسیاه را به‌آرامی خارج کنید.
4. در نهایت، صورت خود را با آب سرد بشورید تا منافذ بسته شون.

۲. ماسک عسل و دارچین (ضدباکتری قوی)

عسل یک آنتی‌باکتریال طبیعی و مرطوب‌کننده است، از طرفی دارچین خاصیت ضدالتهابی دارد و این دو در کنار هم خواص زیادی برای پوست دارند. این ماسک باعث از بین بردن باکتری‌های ایجادکننده جوش می شود و به نرم شدن چربی داخل منافذ کمک می‌کند. برای استفاده از این ماسک مراحل زیر را دنبال کنید:

1. ۲ قاشق عسل را با ۱ قاشق چای‌خوری دارچین مخلوط کنید.
2. ترکیب را روی نقاطی که جوش سرسیاه بمالید و ۱۰ تا ۱۵ دقیقه صبر کنید.
3. در نهایت ماسک را با آب ولرم بشوریید و سپس از کرم مرطوب کننده استفاده کنید.

۳. ماسک سفیده تخم‌مرغ (جمع‌کننده منافذ)

سفیده تخم‌مرغ به سفت شدن پوست و کوچک شدن منافذ کمک می‌کند. این ماسک منافذ را تنگ کرده و چربی اضافه را جذب می‌کند. برای اسفاده از این ماسک مراحل زیر را دنبال کنید:

1. یک عدد سفیده تخم‌مرغ را جدا کنید و هم بزن تا کمی کف کند.
2. یک لایه از سفیده را روی پوست بزنید، سپس یک دستمال‌کاغذی روی آن بگذارید.
3. وقتی خشک شد، یک لایه دیگه سفیده تخم‌مرغ روی همان دستمال بزنید.
4. بعد از ۱۰ تا ۱۵ دقیقه، ماسک را به‌آرامی بردار و صورت خود را با آب ولرم بشویید.

۴. ماسک زغال و ژلاتین (ماسک پیل‌آف قوی)

زغال فعال چربی و آلودگی را از پوست جذب می‌کند و ژلاتین به برداشتن جوش‌های سرسیاه کمک می‌کند. این ماسک آلودگی‌های عمقی پوست را بیرون کشیده و پوست را روشن‌تر می‌کند. برای استفاده از این ماسک مراحل زیر را دنبال کنید:

1. نصف قاشق زغال فعال را با ۱ قاشق چای‌خوری ژلاتین و ۲ قاشق چای‌خوری آب داغ مخلوط کنید.
2. ترکیب را روی نقاطی که جوش سرسیاه دارن بمالید.
3. صبر کنید تا ماسک خشک شود و سپس به آرامی آن را بردارید.
4. در نهایت با آب سرد صورت خود را بشویید.

۵. ترکیب جوش شیرین و آبلیمو (لایه‌بردار طبیعی)

جوش شیرین خاصیت لایه‌برداری دارد و آبلیمو چربی پوست را کنترل می‌کند در نهایت ترکیب این دو سلول‌های مرده را از بین می‌برد و باعث تمیز شدن منافذ پوست می شود. استفاده از این ترکیب به صورت زیر است:

1. ۱ قاشق جوش شیرین را با چند قطره آبلیمو مخلوط کنید تا به شکل خمیر شود.
2. این خمیر را به مدت ۲ دقیقه روی پوست ماساژ دهید و سپس با آب ولرم بشویید.

۶. ماسک خاک رس (جاذب چربی)

خاک رس چربی اضافه را جذب می‌کند و پوست را تمیز نگه می‌دارد. استفاده از این ماسک به شکل زیر است:

1. ۱ قاشق خاک رس (مثل بنتونیت) را با کمی آب یا گلاب مخلوط کنید تا به شکل خمیر در آید.
2. این ماسک را به جوش های سر سیاه بمالید و منتظر بمانید.
3. در نهایت ماسک را با آب ولرم بشویید.

۷. روغن درخت چای (ضدباکتری قوی)

روغن درخت چای خاصیت ضدالتهابی و ضدباکتریایی دارد و به پاکسازی منافذ کمک می‌کند. این روغن یک ضدباکتری قوی است که باکتری‌ها را از بین می‌برد و التهاب را کاهش میدهد. برای استفاده از آن مراحل زیر را دنبال کنید:

1. چند قطره روغن درخت چای را روی یک پنبه برزید و سپس روی جوش‌های سرسیاه قرار دهید.
2. بعد از ۱۰ دقیقه آن را بشویید.
3. بهتر است پس از آن از یک مرطوب کننده استفاده کنید.

درمان‌های کلینیکی جوش های سر سیاه

یکی از راه های درمان برای از بین بردن جوش سر سیاه استفاده از روش های درمانی کلینیکی است. این روش هاش شامل:

• میکرودرم ابریژن: یک روش لایه‌برداری حرفه‌ای که با استفاده از ذرات کریستالی یا دستگاه‌های مخصوص، سلول‌های مرده و چربی اضافی را از سطح پوست پاک می‌کند.
• لایه‌برداری شیمیایی: این روش شامل استفاده از اسیدهای مخصوص مانند اسید گلیکولیک یا سالیسیلیک است که به حل کردن چربی‌های داخل منافذ و از بین بردن جوش‌های سرسیاه کمک می‌کند.
• درمان با لیزر: نور لیزر به کاهش چربی پوست و از بین بردن جوش‌های سرسیاه کمک کرده و باعث بهبود کلی ظاهر پوست می‌شود.
• استخراج دستی جوش سرسیاه: این روش توسط متخصص پوست با ابزارهای مخصوص انجام می‌شود تا جوش‌های سرسیاه بدون آسیب به پوست خارج شوند.

سخن آخر

جوش سرسیاه یک مشکل پوستی رایج اما قابل کنترل است. با رعایت نکات مراقبتی و استفاده از درمان‌های مناسب می‌توان از بروز آن‌ها جلوگیری کرد و پوستی صاف و شفاف داشت. اگر جوش‌های سرسیاه شدید و مقاوم به درمان بودند، با فردی متخصص مشورت کنید تا راهنمایی دقیق ارائه دهد. برای این کار میتوانید از مشاوره رایگان پوست و مو بهره مند شوید.

منبع: my.clevelandclinic.org