چه ویتامین هایی باعث جوش میشوند؟ ویتامین های ممنوعه!

جوش صورت همیشه فقط به خاطر چربی پوست یا آلودگی محیطی نیست. در واقع، مصرف بعضی از ویتامین‌ها در دوزهای بالا می‌تواند یکی از دلایل بروز آکنه باشد. مهم‌ترین ویتامین‌هایی که می‌توانند باعث ایجاد جوش شوند شامل ویتامین B12، ویتامین D (در صورت مصرف بیش از حد)، ویتامین‌های گروه B در مکمل‌های انرژی‌زا و حتی بعضی مولتی‌ویتامین‌های حاوی ید و روی زیاد هستند. این موضوع به این معنی نیست که باید از این ویتامین‌ها اجتناب کرد، بلکه مصرف بیش از اندازه یا بدون نظارت پزشک می‌تواند تعادل بدن را به هم بزند و باعث تحریک پوست شود. در ادامه مقاله این مقاله در وبلاگ دکتر کاغذی به طور مفصل بررسی می‌کنیم که هر کدام از این ویتامین‌ها چگونه باعث جوش می‌شوند، چه علائمی دارند و چطور می‌توان آن‌ها را کنترل کرد.

۱. ویتامین B12 و ارتباط آن با جوش

ویتامین B12 یکی از ویتامین‌های ضروری برای سلامت سیستم عصبی و خون‌سازی است. اما تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف بیش از حد این ویتامین می‌تواند فعالیت باکتری Cutibacterium acnes (باکتری عامل آکنه) را افزایش دهد. این باکتری روی پوست همه افراد وجود دارد ولی وقتی بیش از حد فعال شود، باعث التهاب و تشکیل جوش می‌شود. علائم مصرف زیاد B12:

• بروز ناگهانی جوش‌های قرمز و ملتهب، مخصوصاً روی گونه‌ها و چانه
• افزایش چربی پوست
• ایجاد جوش‌های سر سفید یا سرسیاه

راهکار: اگر مکمل B12 مصرف می‌کنید و متوجه افزایش جوش‌ها شده‌اید، با پزشک مشورت کنید تا دوز مکمل کاهش پیدا کند یا نوع دیگری از مکمل برای شما تجویز شود.

۲. ویتامین D و آکنه

ویتامین D برای سیستم ایمنی و سلامت استخوان‌ها ضروری است. اما دریافت بیش از اندازه آن، مخصوصاً از طریق مکمل‌های قوی، می‌تواند سطح کلسیم خون را بالا ببرد و منجر به اختلالات هورمونی شود که خود زمینه‌ساز جوش است.

چرا مصرف زیاد ویتامین D مشکل‌ساز می‌شود؟ زیادی ویتامین D باعث تولید بیش از حد سبوم (چربی طبیعی پوست) می‌شود و این چربی اضافی منافذ را مسدود کرده و جوش ایجاد می‌کند.

علائم مصرف بیش از حد:

• جوش‌های چرکی در ناحیه پیشانی و اطراف بینی
• پوسته‌پوسته شدن یا خشکی غیرعادی پوست
• علائم عمومی مثل تهوع و خستگی (در مسمومیت با ویتامین D)

۳. ویتامین‌های گروه B در مکمل‌های انرژی

مولتی‌ویتامین‌ها و مکمل‌های انرژی‌زا معمولاً حاوی مقادیر بالایی از ویتامین‌های B هستند، از جمله B6 و B2. مصرف بیش از حد B6 می‌تواند منجر به افزایش سطح هورمون تستوسترون و در نتیجه افزایش ترشح چربی شود که نهایتاً آکنه ایجاد می‌کند. چه کسانی بیشتر در معرض هستند؟

• ورزشکارانی که مکمل‌های انرژی و پروتئینی مصرف می‌کنند
• افرادی که به طور مداوم نوشیدنی‌های انرژی‌زا می‌خورند

توصیه: بهتر است قبل از مصرف مکمل‌های ورزشی، ترکیبات آن‌ها بررسی شود و از محصولاتی که دوز ویتامین B خیلی بالایی دارند کمتر استفاده شود.

۴. ید و روی بیش از حد در مولتی‌ویتامین‌ها

مولتی‌ویتامین‌ها معمولا حاوی ید و روی هستند که برای سلامت تیروئید و سیستم ایمنی لازمند. اما مصرف زیاد ید باعث تحریک غدد چربی و ایجاد جوش‌های چرکی می‌شود. روی نیز در دوز خیلی بالا می‌تواند تعادل مس بدن را به هم بزند و باعث مشکلات پوستی شود.

جوش‌های ناشی از ید: این جوش‌ها معمولاً شبیه آکنه‌های چرکی هستند و بیشتر روی خط فک و اطراف دهان دیده می‌شوند.

۵. ویتامین A بیش از حد

ویتامین A برای سلامت پوست ضروری است، اما دوز بالا و طولانی‌مدت آن می‌تواند باعث خشکی و التهاب شدید پوست شود. این التهاب گاهی به شکل آکنه‌های التهابی ظاهر می‌شود.

چه زمانی این اتفاق می‌افتد؟

• وقتی فرد از مکمل‌های ویتامین A یا داروهای حاوی رتینوئید بدون تجویز پزشک استفاده می‌کند
• مصرف همزمان چند محصول حاوی ویتامین A (مولتی‌ویتامین + کرم رتینول)

نقش تعادل ویتامین‌ها و جوش صورت   

بسیاری از مشکلات پوستی زمانی ایجاد می‌شوند که تعادل ویتامین‌ها در بدن به هم بخورد. مثلا کمبود ویتامین D می‌تواند سیستم ایمنی را ضعیف کند و پوست را مستعد عفونت کند، ولی مصرف زیاد آن هم باعث جوش می‌شود. بنابراین نکته مهم، حفظ تعادل و مشورت با پزشک قبل از مصرف هر مکمل است.

نکات پیشگیری از جوش ناشی از ویتامین‌ها

• مکمل‌ها را خودسرانه مصرف نکنید. قبل از شروع هر مکملی آزمایش خون بدهید تا نیاز واقعی مشخص شود.
• مولتی‌ویتامین‌های استاندارد انتخاب کنید. مکمل‌هایی بخرید که ترکیبات متعادل دارند و حاوی دوزهای خیلی بالا نیستند.
• به پوست خود توجه کنید. اگر بعد از شروع یک مکمل جوش‌های جدید دیدید، مصرف را متوقف کنید و با پزشک مشورت کنید.
• آب کافی بنوشید و رژیم متعادل داشته باشید. ویتامین‌ها را تا جای ممکن از طریق مواد غذایی دریافت کنید.

سخن آخر

مصرف ویتامین‌ها برای سلامت بدن ضروری است اما افراط در مصرف بعضی ویتامین‌ها مثل B12، D، B6، ید و حتی A می‌تواند باعث ایجاد یا تشدید جوش شود. نکته کلیدی، حفظ تعادل و پرهیز از مصرف بی‌رویه است. بهترین راه، بررسی سطح ویتامین‌ها با آزمایش و استفاده از مکمل‌ها تحت نظر پزشک است. به یاد داشته باشید که هر نوع جوش لزوماً به دلیل ویتامین‌ها نیست و عوامل دیگری مثل هورمون‌ها، استرس و تغذیه هم در این موضوع نقش دارند.